Μιχάλης Χατζηαναστασίου

Μιχάλης Χατζηαναστασίου
Κοινοποίηση
Ημερομηνία Δημοσίευσης: 13/04/2023

Εύα Μαρά

Της δημοσιογράφου Εύας Μαρά

“Ένας αιρετικός καλλιτέχνης ειδικού βάρους και αισθητικής”

Φαίδρας Άτοπος” δια χειρός Μιχαήλ Χατζηαναστασίου, σε κείμενα της Δήμητρας Μήττα.

Τον ομώνυμο ρόλο ενσαρκώνει η γνωστή πρωταγωνίστρια Ηρώ Μουκίου, σε σκηνοθεσία του Αντώνη Καραγιάννη.

Πρεμιέρα, 6 Μαΐου 2023 στο Θέατρο Αθήναιον.

Μιχάλης ΧατζηαναστασίουΓεννήθηκε να χαϊδεύει τις νότες, να απογειώνει τους ήχους, να εγείρει τις αισθήσεις, να ερεθίζει το συναίσθημα, ν’ αγγίζει αχαρτογράφητα μουσικά πεδία, να παράγει υψηλή τέχνη μέσα από ένα αέναο ταξίδι ελεύθερης πτώσης κατακτώντας την Διανόηση της Τέχνης ως ένας άλλος Mozart της εποχής του!

Ένας διεθνής Έλληνας καλλιτέχνης ειδικής βαρύτητας και αισθητικής.

Ένας αιρετικός, ανατρεπτικός, αντισυμβατικός και ανήσυχος δημιουργός.

Μια πολυσήμαντη, πολυκύμαντη προσωπικότητα.

Ο λόγος για τον ιδιοφυή – συνθέτη, μαέστρο, σολίστ και καθηγητή Συγκριτικής Μουσικολογίας – Μιχαήλ Χατζηαναστασίου.

Ποια τα προσωπικά ερεθίσματα που σας ώθησαν στην ενασχόλησή σας με την μουσική τέχνη; Πότε ξεκινά το ταξίδι σας με τις νότες κ τους ήχους;

Μία “ένοχη” συνείδηση νιώθει την ανάγκη να εξομολογηθεί. Κάθε έργο Τέχνης αποτελεί, κατά την γνώμη μου και μια εξομολόγηση. Τούτο έχει ως αποτέλεσμα, ο καλλιτέχνης να βιώνει συνήθως μια παράτυπη έως παραβατική, θα’ λεγα, σχέση αναρχοπειθαρχίας μεταξύ των “πρέπει” και των ενστίκτων του, οδηγώντας τον στο τέλος να νιώθει ως καθήκον του, το να αδιαφορεί παντελώς για την κοινή γνώμη.

Εικάζω λοιπόν, πως η εσώτερη ανάγκη μου για … αυτοεξιλέωση, με οδήγησε από πολύ νωρίς, από την παιδική μου ήδη ηλικία, να βρω στην Τέχνη έναν σύμμαχο, έναν “κηδεμόνα” που εσαεί θα μου δικαιολογούσε … απουσίες και λάθη.

Ποια τα χαρακτηριστικά που συνθέτουν την προσωπικότητα ενός μαέστρου; Τι σας ιντριγκάρει στη μαεστρική σας τέχνη;

Η τέχνη του μαέστρου είναι ένα σπάνιο κοκτέιλ γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων. Είναι ο άνθρωπος που εμπνέει τους υπόλοιπους μουσικούς, να συνεργαστούν κάτω από μια κοινή άποψη ή ιδέα που ο ίδιος προάγει. Είναι ο κεντρικός αγωγός μεταξύ του συνθέτη και της ορχήστρας και ταυτόχρονα, ο άμεσος διάμεσος μεταξύ ορχήστρας και κοινού.

Είναι ένας ηγέτης, που πρέπει να μπορεί να διακρίνει, εκεί που άλλοι δεν βλέπουν τίποτα και να διασπείρει τον σεβασμό γύρω του, μέσω της γνώσης που διαθέτει.

Προσωπικά η αίσθηση που έχω όταν διευθύνω μια ορχήστρα, δεν νομίζω ότι διαφέρει και πολύ από αυτήν του γλύπτη ή του ζωγράφου, καθώς δημιουργεί και δίνει μορφή και υπόσταση σε κάτι που αναμένει μα αποκαλυφθεί. Μικροσκοπικά σημεία, αριθμοί και γράμματα, βαλμένα προσεκτικά και με μαθηματική ακρίβεια σε μια παρτιτούρα, που περιμένουν σιωπηρά και στωικά, μέχρι την στιγμή εκείνη, που θα τους φυσήξεις ζωή. Και θα πάρουν χρώμα, όγκο, ένταση, σχήμα και θα αφεθούν στον χώρο, κατευθυνόμενα από τα δικά σου χέρια, υποτασσόμενα στον χρόνο και το συναίσθημα που τα δημιούργησε και ξαφνικά … μαγεία.

Φαίδρας ΆτοποςΦαίδρας Άτοπος – Η ανήλια πλευρά του μύθου. Υποπτεύομαι πως στον υπότιτλο κρύβεται η δική σας αλήθεια και οπτική περί του μύθου. Τι ήταν αυτό που σας έκανε να ασχοληθείτε με την συγκεκριμένη μυθική ηρωίδα και εν συνεχεία, ποιες οι ιδιαιτερότητες- διαφοροποιήσεις αυτής της μουσικής σας σύνθεσής από τις αντίστοιχες παρελθούσες καλλιτεχνικές προσεγγίσεις του έργου;

Ο λόγος αρχικά, που με οδήγησε να ασχοληθώ με την μουσική ανά-σύνθεση του μύθου της Φαίδρας, αποτελεί προσωπική καλλιτεχνική ανάγκη. Αφενός, για να υμνήσω την απώλεια που προκύπτει από το ανεκπλήρωτο και αφετέρου, να καταδείξω την δίνη που μπορεί να περιπέσει ο ανθρώπινος νους, στην περίπτωση που ο Έρωτας μεταφράζεται, ως η μόνη διέξοδος ευτυχίας.

Ο Έρωτας παύει να είναι ζωοδότης, όταν χάνει την πνευματικότητά του και καταντά απλά μια σαρκική εμμονή, που οδηγεί στην εξάρτηση και τον … προσωποδιχασμό.

Η παιδεία, η μόρφωση και οι εμπειρίες μας, είναι όλα αυτά που μας οδηγούν, είτε σε Άτροπο είτε σε ατραπούς.

Κανείς δεν είναι σε θέση να ορίσει, άρα και να οριστεί. Για τον λόγο ετούτο εφεύραμε – ως νοήμων είδος – την τέχνη του … αυτοορισμού και την “επιστήμη του προσδιορισμού”.

Από τούτη την παγίδα δεν μπόρεσαν να ξεφύγουν πολλάκις, φτωχοί, πλούσιοι, όμορφοι ή άσχημοι, μορφωμένοι και αγράμματοι, άρρωστοι ή υγιείς, πρίγκιπες ή … Θεοί.

Η Φαίδρα, πρέπει επιτέλους να πάψει να διαιωνίζεται ως ένας μύθος προς αποφυγή και να αρχίσει να διδάσκεται εκ νέου, ως μία παραβολή επί παραδείγματι.

Η Φαίδρα είναι μία από εμάς και όλοι θα μπορούσαμε να είμαστε η Φαίδρα.

Μιχάλης Χατζηαναστασίου

Καιρός είναι λοιπόν, να πάψουμε να καίμε τον Ιούδα, γιατί το σκοινί από το οποίο κρεμάστηκε, φτιάχτηκε από … ανθρώπινα χέρια.

Τούτη την ανήλια πλευρά του μύθου ήθελα να καταδείξω ως δημιουργός και συνθέτης.
Θεωρώ πως Δήμητρα Μήττα με το έργο της, “μετέφρασε” τις νότες μου – σε θεατρικό λόγο – με απόλυτη πιστότητα και ανέστησε εκ νέου τον μύθο και την τραγική του ηρωίδα στο σήμερα, αναδεικνύοντας παράλληλα – με την εξαίρετη μυθοπλασία της – όλους τους προαναγραφόμενους … αιρετικούς προβληματισμούς.

Οφείλω τέλος να ομολογήσω, πως η εμπνευσμένη σκηνοθετική ματιά του Αντώνη Καραγιάννη προστατεύει, προωθεί και αναδεικνύει με τρόπο ευρηματικό τούτη την συνέργεια μεταξύ μουσικής, λόγου και υποκριτικής.

Άρα στην προκειμένη περίπτωση, αυτή η παράσταση  να υποθέσω  ότι στηρίχτηκε πρωτίστως στην μουσική σας έμπνευση και καθοδήγηση και έπειτα ήρθε το κείμενο να προστεθεί στην τελική διαμόρφωση του έργου; Πώς θα χαρακτηρίζατε αυτό το είδος θεάτρου και πως προσεγγίσατε μουσικά τον μύθο;

Πολύ σωστά καταλάβατε.

Αν θα έπρεπε τώρα να προσδιορίσω την συγκεκριμένη θεατρική φόρμα πάνω στην οποία δουλέψαμε όλοι μαζί, θα την αποκαλούσα “Θεατρική κιθαρωδία”.

Πρόκειται δηλαδή για ένα ρεσιτάλ ερμηνείας, που συνδυάζει – επί σκηνής – τον ηθοποιό με τον σολίστ, σε ρόλους μοιρασμένους αλλά και συνδυαστικούς.

Ως προς το 2ο σκέλος της ερώτησής σας, θα μπορούσα να πω, ότι ο μουσικός καμβάς που χρησιμοποίησα, βασίστηκε στα τετράχορδα των Δρόμων και τα ” Ήθη περί μελωδιών ” του Αρχαίου Ελληνικού Μουσικού Θεωρητικού Συστήματος.

Εφάρμοσα τα ” Γένη των Αρμονιών ” στην κιθάρα, μέσω ολοκληρωτικής αλλαγής του χορδίσματός της, καταλήγοντας έτσι, σε ένα μουσικό αποτέλεσμα του οποίου η αισθητική, να μπορεί να δικαιολογήσει (κατά την γνώμη μου πάντα) και να υποστηρίξει συνάμα την απόκοσμη προσωπικότητα μίας μυθικής Φαίδρας.

Μιχάλης Χατζηαναστασίου, Εύα Μαρά

Μιχάλης Χατζηαναστασίου, Εύα Μαρά

Πως ήταν η συνεργασία σας με την γνωστή πρωταγωνίστρια του Ελληνικού θεάτρου, Ηρώ Μουκίου;

Η γνώση και η βραβευμένη της θητεία πάνω στο σωματικό θέατρο και στο θέατρο Ντοκουμέντο, αποτέλεσαν βασικά εργαλεία και για τους δυο μας, τόσο για να εφεύρουμε την ηρωίδα, όσο και να την ανακαλύψουμε εκ νέου.

Η Ηρώ είναι ένα χαρισματικό πλάσμα. Είναι μία ηθοποιός που εκτός από ταλέντο, διαθέτει ήθος, καλλιέργεια και μόρφωση. Συστατικά απαραίτητα που πρέπει να διαθέτει ένας άνθρωπος και δη καλλιτέχνης, τόσο για να με εμπνεύσει, όσο και να με γοητεύσει.

Ποια είναι τα μελλοντικά σχέδια για την “Φαίδρα” σας, πλην των παραστάσεων που θα ξεκινήσουν – με πρεμιέρα στις 6 Μαΐου – στο Θέατρο Αθήναιον;

Υπάρχουν πλάνα για εμφανίσεις στην Αθήνα και συζητήσεις για καλοκαιρινό tour σε φεστιβάλ θεάτρου της Ελληνικής επικράτειας.

Επιστήμη, πολιτισμός, θρησκεία, τέχνη, πολιτική, φιλοσοφία. Διαβαθμίσετε τα παραπάνω κατά σειρά προτεραιότητας, βάσει της σημαντικότητας της προσφοράς τους στην πορεία και την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους.

  1. Τέχνη, διότι είναι συνυφασμένη με την ύπαρξη και την υπόσταση του ανθρώπου από καταβολής κόσμου.
  2. Επιστήμη, διότι αποτέλεσε και εξακολουθεί να αποτελεί, την μόνη αξιόπιστη οδό προς την εξέλιξη και την γνώση.
  3. Πολιτισμός, διότι αποτελεί το απαύγασμα των πρότερων δύο και σηματοδοτεί το ήθος και την ενσυναίσθηση της ανθρώπινης οντότητας, σε συνδυασμό με την ικανότητα προσαρμογής και το επίπεδο αντίληψης της.
  4. Φιλοσοφία, η δικλείδα ασφαλείας των προ αναγραφόμενων και η πολυτέλεια του πνεύματος στο να αμφισβητεί, να κρίνει και να αυτοαναιρείται.

Αφήσατε έξω την πολιτική και την θρησκεία.

Και πολύ καλά έκανα.

Ποιο το όραμα και οι προσδοκίες σας για το μέλλον;

Αποφεύγω γενικώς να … προσδοκώ.

Όποιος πορεύεται με την ελπίδα, καταλήγει στο τέλος να εξιδανικεύει την απογοήτευση, να τρέφεται από την αντίδραση και να απέχει από την δράση.

Η ενασχόλησή μου με την Τέχνη με ολοκληρώνει ως προσωπικότητα. Η μουσική μου δίνει την προοπτική ενός “καταφυγίου” όπου εκεί αισθάνομαι ασφαλής. Τα όνειρα, πολλές φορές περικλείουν επιθυμίες, οι οποίες δεν απέχουν και πολύ από το να καταλήξουν … εφιάλτες.

Σ’ ευχαριστώ θερμότατα για μια ακόμη άκρως ενδιαφέρουσα – εκ βαθέων – συνέντευξή μας με αφορμή τη νέα σου ευρηματική μουσική – συνθετική “Φαίδρα Άτοπος” που θα ανεβεί στις 6 & 7 Μαΐου 2023 στο Αθήναιον.

Σου εύχομαι από καρδιάς να παραμείνεις ένας ανήσυχος, απροσκύνητος, ανατρεπτικός, εμπνευσμένος καινοτόμος δημιουργός στις κορυφογραμμές της Υψηλής Μουσικής Τέχνης!

Να συνεχίσεις με το ίδιο ασίγαστο πάθος σου τα ταξίδια σου σε αχαρτογράφητους μουσικούς δρόμους με νέες ανακαλύψεις, εκτονώσεις και καλλιτεχνικές εκρήξεις.

Να μας γοητεύεις αέναα ως ένας άλλος “αιρετικός” και αδάμαστος Υψηλός Καλεσμένος της Παγκόσμιας Μουσικής Τέχνης, αλλά και ως ένας ιδιοφυής φιλόσοφος – ταξιδιώτης της ζωής!

Βιογραφικό Σημείωμα Μιχάλη Χατζηαναστασίου

Σπουδές

Πτυχιούχος Αρμονίας και Ενορχήστρωσης – Οργανογνωσίας.

Διπλωματούχος σολίστ κιθάρας του Εθνικού ωδείου Αθηνών, με βαθμό: Αριστα παμψηφεί, έπαινο και ειδική διάκριση Α’ Βραβειο ερμηνείας.

Απόφοιτος μεταπτυχιακών Κιθάρας και Μουσικολογίας, από την Ανώτερη Μουσική Ακαδημία (Oscar Espla) του Alicante, Spain.

Βραβεία – Διακρίσεις

1989. Α’ Βραβείο και Χρυσό μετάλλιο ερμηνείας στον Πανελλήνιο διαγωνισμό κιθάρας της Χ.Ο.Ν. Αθηνών.

1991. Β’ Βραβείο και έπαινος ερμηνίας στον Παγκόσμιο διαγωνισμό Κιθάρας της Valencia της ΙσπανΊας.

1992. Α’ Βραβείο, Έπαινος κ ειδική διάκριση ερμηνείας στο Διπλωματικό του πρόγραμμα, Εθνικό Ωδείο Αθηνών.

Συνθετικές Δραστηριότητες
  1. Εχει συνθέσει μουσική για τηλεόραση (ΕΡΑ, ΝΕΤ και ΕΤ3) κιν/φο και το Θέατρο και έχει συνεργαστεί με επώνυμους σκηνοθέτες και Θιάσους όπως: Κρατικό Θέατρο Β. Ελλάδος, Θέατρο Τέχνης (Κάρολος Κούν), ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Σερρών, Ελεύθερο Θέατρο Θεσαλονίκης κ.α.
  2. Εχει αναλάβει την μουσική σύνθεση συμφωνικών έργων κατά παραγγελία του ΥΠ.ΠΟ. Από το 1998 ο Μουσικός εκδοτικός οίκος Μαυρομουστάκης, ανέλαβε την αποκλειστική έκδοση των έργων, βιβλίων και συγγραμμάτων του (μέθοδοι εκμάθησης κιθάρας κ.α)
  3. Έργα του έχουν παιχτεί κατά το παρελθόν από την Κ.Ο.Α., Φ.Ο.Θ. και άλλα ορχηστρικά μουσικά σύνολα σε Ελλάδα, Ισπανία και Γαλλία.
  4. Έχει 4 δισκογραφικές δουλειές στο ενεργητικό του με έργα για κιθάρα κ ορχήστρα, σε έργα δικά του και άλλων συνθετών.
Επαγγελματικές Δραστηριότητες

Από το 2003 έως και σήμερα, έχει διατελέσει Καλλιτεχνικός Διευθυντής και Μαέστρος στα παρακάτω:

  1. Φεστιβάλ Ελληνικού Σύγχρονου Τραγουδιού Θεσσαλονίκης (2004-2009)
  2. Jazz Φεστιβαλ Αθηνών (2007-2008)
  3. Δισκογραφικές εταιρείες όπως την D.M.C. και M.P.I. Records και από το 2010 ανέλαβε Διευθυντής παραγωγής της Melon music Αθηνών.
  4. Υπεύθυνος Καθηγητής Σπουδών του τμήματος performing singers της Ανώτερης Ακαδημίας Δραματικής Τέχνης Α. Βουτσινά Θεσαλονίκης (2009-2010)
  5. Υπεύθυνος Καθηγητής κιθάρας στα Ωδεία: Μ.Ω.Θ.,Σ.Ω.Θ., Β.Ω.Θ. (1998-2007)
  6. Διευθυντής Μουσικών Σπουδών της Α’ Θερινής Ακαδημίας Πολιτισμού Θεσ/νικης (19 – 31 Αυγούστου 2013)
  7. Από το 2009 ως και σήμερα διατελεί Υπευθ. Καθηγητής Σπουδών τμημάτων κιθάρας του Ω.Β.Ε. και της Πρότυπης Ακαδημίας Jazz & Modern music Thessalonikis.
  8. Είναι μέλος του Ελληνικού Συλλόγου Μουσικοσυνθετών και από το 2011 το βιογραφικό του εντάχθηκε στην μουσική εγκυκλοπαίδεις με τίτλο “Λεξικό της Νεότερης Ελληνικής Μουσικής Ιστορίας του Μουσικολόγου Καθηγητή και ερευνητή Τ. Καλογερόπουλου σε εκδόσεις Γιαλλέλη.
  9. Τέλος, από το 1987 ως και σήμερα, δίνει ρεσιτάλ και κονσέρτα σε Ελλάδα & εξωτερικό, καθώς και διαλέξεις και σεμινάρια στα μεγαλύτερα Μουσικά ιδρύματα της χώρας μας, διευθύνοντας παράλληλα ως Αρχιμουσικός και Μαέστρος μεγάλα συμφωνικά μουσικά σύνολα.
  10. Κατέχει επίσης την θέση του Καλλιτεχνικού Διυθυντή Ορχήστρας – Μαεστρου της Συμφωνικής Jazz Ορχήστρας Βορείου Ελλάδος της οποίας υπήρξε και Ιδρυτής
  11. Από τον Φεβρουάριο του 2014 διατελεί Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Πολιτείας Πολιτισμού και της Ακαδημίας Πολιτισμού Θεσαλονίκης.
  12. Από τον Σεπτέμβριο του 2014 διατελεί Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Μουσικής Ακαδημίας Β. Ελλάδος (Modern Music Foundation) το πρόγραμμα σπουδών της οποίας είναι Πρότυπο και απορρέει απο την 7χρονη μελέτη και διατριβή του Καθηγητή Μιχαήλ Α. Χατζηαναστασίου, με θέμα: “Η λειτουργικότητα της Εκπαίδευσης”.
Κριτικές

Ενδεικτικά παραθέτονται παρακάτω, κάποιες απο τις σημαντικότερες και δημοσιευμένες κριτικές που αφορούν την σολιστική ικανότητα και πορεία του.

  1. …Ο Μιχ. Χατζηαναστασιου με το έργο του, τιμάει τοσο τον χώρο του όσο και την χώρα του. (ΟΡΑΜΑ-Καλλιτεχνική εφημεριδα Θεσσαλονίκης)
  2. …το παιδί αυτό είχε την τύχη να γεννηθεί μουσικός. (Μιμης Πλεσσας)
  3. … Ενας εξαιρετικά χαρισματικός καλλιτέχνης. Είμαστε περήφανοι που είναι Ελληνας. ( Volcano times magazine)
  4. … Ενας μαέστρος ειδικού βάρους, ένας διεθνής Ελληνας που τιμά την χώρα του. (Thessaloniki City Guide) …
  5. Κορυφαίος σολίστ, ανατρεπτικός μαέστρος. ( City Culture).
  6. …μέχρι στιγμής είχαμε τους Giuliani, Sor, Mozart, Paganini, από σήμερα εχουμε και τον Μιχάλη Χατζηαναστασίου. (Carlos Bonell – Soloist, Καθηγητής κιθάρας της Βασιλικής Ακαδημίας του Λονδίνου).
  7. … Ο Μιχάλης Χατζηαναστασίου, είναι μία κατηγορία καλλιτέχνη, αλλά και μία κατηγορία ανθρώπου από μόνος του. Πολυσχιδής, πολυδιάστατος, πολυσήμαντος, πολυτάλαντος, γήινος, αληθινός, μα πάνω από όλα άνθρωπος, που δεν χωράει σε νόρμες και πλαίσια, σε μια εποχή που όλο και περισσότεροι μπαίνουν σε.. κουτάκια. Σολίστ, καθηγητής, δάσκαλος, διευθυντής ορχήστρας, συνθέτης, στιχουργός, μαέστρος μουσουργός, δημιουργός, χαρισματικός και χαρισματούχος ταυτόχρονα. Έχει χαράξει την δική του ατραπό, το δικό του μονοπάτι και βαδίζει, όπως αυτός θέλει.Αφήνει τις λεωφόρους για τα…μέσα μαζικής μεταφοράς. Ασυμβίβαστος, ανένταχτος, αδέσμευτος, απροσκύνητος, βαθιά καλλιεργημένος με αυτογνωσία, αυτοσεβασμό, αλλά και σεβασμό για τους γύρω του. Χωρίς έπαρση, χωρίς κατά συνθήκη σχέσεις, χωρίς στεγανά, χωρίς κοινωνικές συμβάσεις. Χθες στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, στη παράσταση “La Divina ” έδειξε απλά -επειδή ο ίδιος το ήθελε -, άλλη μια πτυχή του πολυτάλαντου είναι του.Μιχάλη σε ευχαριστούμε από καρδιάς! (Δημ. Μητσόπουλος – Πρόεδρος του Εκπαιδευτικού ομίλου Ω.Β.Ε. και της Ανώτερης Δραματικής Σχολής Α. Βουτσινά).
  8. Ενας αψογος τεχνίτης με θεατράλε ταμπεραμέντο και ιδιαίτερη ποιότητα ερμηνείας και ήχου. (Hose Thomas – Καλλιτεχνικος Διευθυντής της Μουσικης Ακαδημιας Oscar Espla).