Ημερομηνία Δημοσίευσης: 05/04/2024
Της δημοσιογράφου Εύας Μαρά
“Δεν θεωρώ, ότι ένα ντοκιμαντέρ μπορεί να δικαιώσει έναν τόσο μεγάλο συνθέτη”
Ο κινηματογραφιστής και παραγωγός Άρης Δόριζας ή αλλιώς ο δημιουργός του ντοκιμαντέρ “Πίσω απ’ τη Μαρκίζα” που ευτύχησε να κλείσει με την ταινία του την αυλαία του φετινού 26ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης μας παραχώρησε μία άκρως ενδιαφέρουσα συνέντευξη στο Thessaloniki City Guide που αφορά στην ταινία του – αφιέρωμα στο Γιάννη Σπανό!
Είναι ο άνθρωπος που κατάφερε επιτυχώς να επαναφέρει μπροστά από τη Μαρκίζα και να ξαναζωντανέψει το Γιάννη Σπανό ως δημιουργό, αλλά και ως άνθρωπο, αφού πρώτα βυθίστηκε στα άδυτα της ζωής και της Τέχνης του.
Αυτός που μας σύστησε τον άνθρωπο Γιάννη Σπανό πίσω από τον σπουδαίο δημιουργό – καλλιτέχνη φωτίζοντας αθέατες πτυχές της ζωής του πέραν της δημιουργίας του…
Ένας μέγιστος θαυμαστής και λάτρης του μουσικού έργου του αξέχαστου Γιάννη Σπανού που γοητεύεται από τη σεμνότητα και την απλότητα του σπουδαίου μελωδιστή και δημιουργεί με πολλή αγάπη μια ταινία – αφιέρωμα στο μεγάλο καλλιτέχνη.
Ένα ντοκιμαντέρ που χτίζει εντέχνως το μύθο ενός δημιουργού που – παρά το μεγαλείο της τέχνης του – δεν επιδίωξε ποτέ την αναγνώριση και προβολή που του άξιζε…
Ποιο το έναυσμα που σας ώθησε στη δημιουργία του Ντοκιμαντέρ σας “Πίσω από τη Μαρκίζα” – αφιέρωμα στον σπουδαίο συνθέτη Γιάννη Σπανό; Πρόκειται για ένα είδος αγιογραφίας του από έναν άνθρωπο που αποτελούσε έναν μέγιστο θαυμαστή του έργου του;
Δύο ήταν οι λόγοι που με έκαναν να το ξεκινήσω. Ο πρώτος ήταν ότι ήθελα να τον γνωρίσω και αν μάθω πράγματα γι’ αυτόν. Ο δεύτερος, ότι θεωρούσα και θεωρώ ότι παρόλο που το έργο του είναι τεράστιο και πάρα πολύ σπουδαίο, ο ίδιος δεν έχει την αναγνώριση που του αξίζει. Τώρα, σχετικά με την αγιογραφία, προσπάθησα πολύ να μην πέσω στην παγίδα αλλά επειδή δεν έκρυψα καθόλου πόσο πολύ αγαπάω και το έργο του και τον ίδιο, δεν ξέρω αν τα κατάφερα. Το μόνο σίγουρο πάντως είναι ότι δεν την έχει ανάγκη, σε καμία περίπτωση.
Πώς αισθάνεσθε που η ταινία σας επελέγη τιμητικά ως ταινία Λήξης του 26ου φετινού Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης; Ποια η προσωπική αποτίμησή σας για το φετινό 26ο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης;
Ήταν πάρα πολύ τιμητικό για μένα και πέρασα φανταστικά. Όπως είπα και επί σκηνής την ημέρα της προβολής, καταλαβαίνω απόλυτα ότι όλο αυτό έχει να κάνει με τον Σπανό και όχι με μένα αλλά χαίρομαι πολύ που είμαι κάπου τριγύρω και το γεύομαι. Το φεστιβάλ, όπως πάντα, ήταν άψογο.
Ο τίτλος της ταινίας σας είναι συμβολικός (ως παράφραση του τραγουδιού του “Κάτω από τη Μαρκίζα); Τελικά ο απώτερος στόχος σας ήταν να επαναφέρετε τον εμβληματικό σύνθετη στη Μαρκίζα; Η ταινία σας αποτέλεσε μία αφορμή να γνωρίσετε και κατ’ επέκτασιν να μας παρουσιάσετε τον άνθρωπο πίσω από τον καλλιτέχνη Γιάννη Σπανό;
Ναι, ακριβώς ο τίτλος είναι συμβολικός και νομίζω ότι ταιριάζει απόλυτα στον Σπανό, ο οποίος τελείως συνειδητά είχε επιλέξει να μη βρίσκεται στα φώτα και να αφήνει τη δουλειά του να μιλάει. Στόχος, ήταν όντως να καταφέρω να γνωρίσω περισσότερο τον ίδιο τον Σπανό και ελπίζω να καταφέραμε να μεταφέρουμε, έστω και λίγο, το πόσο γλυκός άνθρωπος ήταν.
Ποιες δυσκολίες ενείχε η δημιουργία (υλοποίηση) της ταινίας. Πιστεύετε, ότι επετεύχθη ο αρχικός στόχος σας στο κινηματογραφικό σας εγχείρημα;
Η βασική δυσκολία ήταν οι χαρακτήρες μας. Αυτός, ένας άνθρωπος που δεν ήθελε να μιλάει καθόλου για τον εαυτό του κι εγώ, ένας άνθρωπος που δεν ήθελα καθόλου να τον πιέσω και να τον κάνω να νιώσει άβολα. Ευτυχώς, όσο γνωριζόμασταν, τόσο λυνόταν και όταν ξεκινήσαμε, ήταν πολύ καλύτερά απ’ ό,τι ήλπιζα.
Η ταινία πέραν της ζωής και του έργου του εμβληματικού μελωδού του Νέου Κύματος διανθίζεται και με στοιχεία ελληνικής μουσικής ιστορίας της εποχής. Αναβιώνει το Νέο Κύμα μέσα από την ταινία σας;
Ελπίζω ότι ο θεατής θα πάρει μία γεύση της περιόδου του Νέου Κύματος αλλά επειδή ένα από τα πιο μαγικά πράγματα στον Σπανό είναι το πόσο πολυδιάστατος ήταν, ελπίζω ότι παράλληλα με το νέο κύμα θα φωτιστούν και οι υπόλοιπες περίοδοί του είτε έχουν να κάνουν με τα λαϊκά τραγούδια που άκουγε και έγραφε, είτε με την μελοποίηση ποίησης, είτε με τις τεράστιες συνεργασίες του.
Σε ποιο βαθμό ήταν δυνατή η πρόσβασή σας στο αρχειακό υλικό και ποια η τελική σύνθεση του; Πόσοι και ποιοι καλλιτέχνες παρελαύνουν “Πίσω από τη Μαρκίζα” και ποια τραγούδια μας ξαναζωντανεύουν το δημιουργό τους;
Η πρόσβαση στο αρχείο του ήταν πλήρης. Η άδεια δόθηκε από τον ίδιο αλλά συνεχίστηκε εξίσου και από την ανιψιά του, Σοφία Μαγκαφά, η οποία με βοήθησε τρομερά πολύ. Είχα πρόσβαση σε πράγματα που δεν είχε ξαναδεί και δεν είχε ξανακούσει κανείς και αρκετά από αυτά περιλήφθηκαν στο ντοκιμαντέρ. Όσον αφορά τους συμμετέχοντες, είναι σχεδόν 50 από τα μεγαλύτερα ονόματα της ελληνικής μουσικής. Δεν θέλω να πω κάποιους και να ξεχάσω κάποιους άλλους αλλά πιστέψτε με, μιλάνε οι πάντες!
Ποια η πιο συναρπαστική ανακάλυψη της έρευνας σας για το μεγάλο συνθέτη, εκτιμάτε;
Πάντα ήξερα για την «διεθνή» καριέρα του Σπανού και τους δίσκους που έχει γράψει στο εξωτερικό αλλά όσο έψαχνα, δεν σταματούσα να ξεθάβω κι άλλους. Μιλάμε για δεκάδες δίσκους σε διάφορες γλώσσες και σε πάρα πολλές χώρες. Επίσης, το πόσο καλός σκιτσογράφος ήταν.
Το ντοκιμαντέρ σας, πιστεύετε, ότι δικαιώνει τον κορυφαίο δημιουργό που δεν έλαβε της αναγνώρισης στο βαθμό που του άξιζε για το μεγαλείο του μουσικού έργου του ως σπάνιος μελωδιστής;
Δεν θεωρώ, ότι ένα ντοκιμαντέρ μπορεί να «δικαιώσει» έναν τόσο μεγάλο συνθέτη. Αυτό που μπορώ να πω με σιγουριά είναι ότι έχει γίνει με πάρα πολλή αγάπη και ελπίζω όποιος το δει, να την νιώσει και, γιατί όχι, να την μοιραστεί.
Εν κατακλείδι, εκτιμάτε ότι η ταινία σας έτυχε της προσδοκώμενης αποδοχής του κοινού και των κριτικών στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης; Ποια η προσωπική σας αποτίμηση;
Θα είμαι πολύ ειλικρινής. Δεν είχα καθόλου προσδοκίες. Δεν ήξερα τι να περιμένω και σχεδόν σοκαρίστηκα από τα όσα ένιωσα και άκουσα μετά. Είναι κάτι που ξεκίνησε από μια δική μου ανάγκη και έφτασε να συγκινεί πολλούς ανθρώπους. Όπως και να το κάνεις, είναι κάτι μαγικό
