Το Μουσείο Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (ΜΚΘ) είναι το μόνο μουσείο κινηματογράφου στην Ελλάδα. Ιδρύθηκε το 1997, όταν η Θεσσαλονίκη ήταν η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης.
Το Μουσείο ιδρύθηκε ως αυτοτελές τμήμα του «Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης» (ΦΚΘ) με τη διάταξη της παρ. 2 του αρθρ.4 του Ν. 2557/1997 (ΦΕΚ Α΄ 271). Από το 2003 έχει αποδεσμευτεί οικονομικά από το φεστιβάλ. Λειτουργεί πλέον ως Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ) και εποπτεύεται από το ΥΠΠΟ, απ’ όπου προέρχεται και εξ’ ολοκλήρου η χρηματοδότησή του.
Σύμφωνα με τον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας, «Σκοπός του μουσείου είναι η συγκέντρωση, διάσωση και μουσειολογική προβολή των στοιχείων της κινηματογραφικής ζωής της χώρας. Στο πλαίσιο του σκοπού αυτού το μουσείο μεριμνά για τη μελέτη και τεκμηρίωση υλικού σχετικού με την κινηματογραφική τέχνη καθώς και για την οργάνωση ερευνητικών και εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε συνεργασία με άλλους συναφείς φορείς».
Το ΜΚΘ στεγάστηκε αρχικά σε χώρο εμβαδού 800m2 σε βιομηχανικό κτίριο της οδού Ανδρέου Γεωργίου αριθ.44 στην δυτική Θεσσαλονίκη, έως ότου οργανωθεί διοικητικά και λειτουργικά και αποκτήσει την απαραίτητη μουσειακή υποδομή. Στις 30 Σεπτεμβρίου 2001 πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια του ΜΚΘ στην μόνιμη πια στέγη του στην Αποθήκη Α’ του Λιμένα Θεσσαλονίκης .
Συλλογές
Συλλογή «HELLAFFI»
Η συλλογή κινηματογραφικών γιγαντοαφισών «HELLAFFI» ανήκει στον Οργανισμό Προβολής Ελληνικού Πολιτισμού Α.Ε «Πολιτιστική Ολυμπιάδα 2001-2004» και παραχωρήθηκε για 5ετή χρήση στο ΜΚΘ. Η συλλογή «HELLAFI» θεωρείται μοναδική στον κόσμο αφού περιλαμβάνει, εκτός από γιγαντοαφίσες ζωγραφισμένες στο χέρι, προσχέδια με μολύβι, λιθογραφίες, έργα με ακουαρέλα, με σινική μελάνι και με κραγιόνι.
Συλλογή Κωνσταντίνου Αρβανιτίδη
Η συλλογή περιλαμβάνει χειροποίητες γιγαντοαφίσες διαφόρων διαστάσεων, που τοποθετήθηκαν στις προσόψεις κινηματογράφων της Θεσσαλονίκης ώστε να προβληθούν οι εμφανιζόμενες ταινίες ελληνικής και ξένης παραγωγής. Επίσης, υπάρχουν πρακτικά και διάφορα έγγραφα της Ένωσης Ζωγράφων- Επιγραφοποιών- Διακοσμητών- Διαφημιστών Θεσσαλονίκης «Ο Απελλής».
Συλλογή Νικολάου και Αικατερίνης Μπιλιλή
Η συλλογή Μπιλιλή περιλαμβάνει ταινίες (55 περίπου) κυρίως ελληνικές από το 1962 έως 1972 αλλά και ξένες παραγωγές χωρών όπως ΗΠΑ (΄40), Αγγλία (΄50), Γερμανία (΄60), Ινδία (΄70) κ.α. Εξαιρετικής σημασίας είναι τα επίκαιρα και τα χρονικά της συλλογής Μπιλιλή, που χρονολογούνται μεταξύ 1964-1982. Στην συγκεκριμένη συλλογή περιλαμβάνονται και γαλλικά ντοκιμαντέρ, βουβές ταινίες, γερμανικά επίκαιρα, αμερικάνικα κινούμενα σχέδια, ελληνικές συναυλίες, διαφημίσεις και τρέιλερ από ΗΠΑ, Ρωσία, Ιταλία, Αγγλία, Κίνα, Γαλλία και Τουρκία.
Άλλη κατηγορία της συλλογής Μπιλιλή είναι διάφορες κινηματογραφικές συσκευές και εξαρτήματα, όπως μηχανές λήψης και προβολής , μπομπίνες, μαγικός φανός του 1890, εμφανιστήρια, φακοί, τιτλέζες, κολλέζες, αρνητικά φωτογραφιών, λυχνίες κ.α.
Συλλογή Βασίλειου Παπαδόπουλου
Η συλλογή Παπαδόπουλου περιλαμβάνει ταινίες, επίκαιρα, κινούμενα σχέδια, στιγμιότυπα ταινιών, τρέιλερ και ντοκιμαντέρ από διάφορες χώρες της Αμερικής και της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Η συγκεκριμένη συλλογή διαθέτει επίσης μηχανές προβολής, βιβλία και έντυπα για τον κινηματογράφο.
