Κινηματογράφος Ολύμπιον
Αίθουσες Ολύμπιον και Παύλος Ζάννας
Αίθουσες του Λιμανιού, Φρίντα Λιάππα, Τώνια Μαρκετάκη, Τζον Κασσαβέτης, Σταύρος Τορνές καθώς και
Κινηματογράφος Μακεδονικόν
2-12 Μαρτίου 2023
Ματαίωση τελετής έναρξης και εορταστικών εκδηλώσεων
Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ματαιώνει την τελετή έναρξης, τις εορταστικές εκδηλώσεις και τις συναυλίες που είχαν προγραμματιστεί στο πλαίσιο του 25ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης συμμετέχοντας στο τριήμερο εθνικό πένθος για την ανείπωτη τραγωδία των Τεμπών. Θα πραγματοποιηθούν μόνο οι προβολές των ταινιών και οι εργασίες της Αγοράς.
Σε αυτή την ώρα οδύνης, οι σκέψεις μας βρίσκονται στους συγγενείς των θυμάτων, στους οποίους εκφράζουμε τα πιο ειλικρινή μας συλλυπητήρια.
Σας καλωσορίζουμε στο 25ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Το 25ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης θα διεξαχθεί από την Πέμπτη 2 έως την Κυριακή 12 Μαρτίου τόσο σε φυσικούς χώρους όσο και online. Στο 25ο ΦΝΘ θα προβληθούν 237 ντοκιμαντέρ μικρού και μεγάλου μήκους στην ιστορική έδρα του θεσμού, στις αίθουσες Ολύμπιον και Παύλος Ζάννας, στις αίθουσες του Λιμανιού, Φρίντα Λιάππα, Τώνια Μαρκετάκη, Τζον Κασσαβέτης, Σταύρος Τορνές καθώς και στον κινηματογράφο Μακεδονικόν. Παράλληλα, παρακολουθούμε ταινίες και διαδικτυακά, μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας του Φεστιβάλ online.filmfestival.gr. Το πρόγραμμα του Φεστιβάλ φιλοξενεί συνολικά 99 παγκόσμιες, διεθνείς κι ευρωπαϊκές πρεμιέρες, αριθμό-ρεκόρ στην ιστορία της διοργάνωσης.
Σποτ και αφίσα
Τα σποτ του 25ου ΦΝΘ δημιούργησε η σκηνοθέτις Μαριάννα Οικονόμου, ενώ τα poster υπογράφει ο σουηδός ζωγράφος και εικονογράφος Ντάνιελ Ένγκνεους / Daniel Egnéus.
Ταινία έναρξης – λήξης
Η αυλαία θα ανοίξει την Πέμπτη 2 Μαρτίου 2023, με την ταινία La Singla της Παλόμα Θαπάτα που θα προβληθεί σε παγκόσμια πρεμιέρα.
Η τελετή λήξης θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 12 Μαρτίου 2023, και θα ακολουθήσει η προβολή της ταινίας Εγώ και το κατοικίδιό μου του Γιόχαν Κράμερ σε διεθνή πρεμιέρα.
Ελληνικά Ντοκιμαντέρ
Υποδεχόμαστε στο 25ο ΦΝΘ 61 μεγάλου και μικρού μήκους ελληνικές ταινίες.
33 ταινίες συμμετέχουν στο διεθνές πρόγραμμα (Διεθνές Διαγωνιστικό, Διαγωνιστικό Newcomers, Διαγωνιστικό >>Film Forward, Ανοιχτοί Ορίζοντες, NextGen).
17 ταινίες θα προβληθούν στην Πλατφόρμα, 6 ταινίες περιλαμβάνονται στην ενότητα Από οθόνη σε Οθόνη, 2 ταινίες θα προβληθούν εκτός συναγωνισμού στο τμήμα >>Film Forward, ενώ 2 ακόμη ντοκιμαντέρ περιλαμβάνονται στο spotlight στον Σωτήρη Δανέζη.
Το εμβληματικό ντοκιμαντέρ Αγέλαστος Πέτρα του Φίλιππου Κουτσαφτή θα είναι καθολικά προσβάσιμο τόσο στη φυσική προβολή του όσο και διαδικτυακά, με χορηγό προσβασιμότητας την Alpha Bank.
Αγορά
Δυναμικές δράσεις, βραβεία και συνεργασίες φιλοξενούνται φέτος στην Αγορά που θα πραγματοποιηθεί σε φυσικούς χώρους, αλλά και online. Η Αγορά του ΦΝΘ υποστηρίζεται από το πρόγραμμα Creative Europe MEDIA και πραγματοποιείται σε στενή συνεργασία με την DAE (Documentary Association of Europe), παρουσιάζοντας ένα πλούσιο πρόγραμμα όπου η καρδιά του ντοκιμαντέρ χτυπάει δυνατά σε όλες τις μορφές του.
Θεσσαλονίκη – Ελευσίνα
To Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και η 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης σάς προσκαλούν να ανακαλύψετε μια πολιτιστική διαδρομή που περιλαμβάνει το έργο του καλλιτέχνη Άντριαν Πάτσι, την τριήμερη δράση του Σύλλα Τζουμέρκα και το βλέμμα του Φίλιππου Κουτσαφτή πάνω στην Ελευσίνα.
Τμήμα Podcast
Υπέροχες ανθρώπινες ιστορίες και θέματα που μας απασχολούν στην καθημερινότητά μας παρουσιάζονται με πρωτότυπο τρόπο στα 21 podcasts που συμμετέχουν φέτος στο Φεστιβάλ. Τα podcasts του διαγωνιστικού τμήματος διεκδικούν το μεγάλο βραβείο (2.000 ευρώ), ενώ σε συνεργασία με την Ανωτάτη Σχολή Louis Lumière και το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος, θα απονεμηθεί βραβείο-υποτροφία για Ανερχόμενο Δημιουργό Ακουστικού Ντοκιμαντέρ. Επίσης, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να ακούσει δύο podcasts σε special hearing σε συνεργασία με το iMEdD.
Βιωσιμότητα
Το Φεστιβάλ προσπαθεί να γίνει πιο βιώσιμο μέσα από μία σειρά από μέτρα, ενέργειες και πρωτοβουλίες. Στόχος του είναι να ελαττώσει το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα, αλλά και να λειτουργήσει ως πηγή ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για το κοινό. Στο πλαίσιο αυτό, παρουσιάζει τη νέα πρωτοβουλία Climate Hub και καλεί το κοινό να συμμετάσχει.
Γεωκουλτούρα
Η Γεωκουλτούρα είναι ο θεματικός προσανατολισμός της 8ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, που διοργανώνει ο Μητροπολιτικός Οργανισμός Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης – MOMus. Το Φεστιβάλ εμπνέεται από το περιεχόμενό της και εντάσσει μια ειδική κατηγορία ταινιών στο πρόγραμμά του, εξερευνώντας τον αδιόρατο δεσμό ανάμεσα στον άνθρωπο και το περιβάλλον.
Το 25ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, του προγράμματος ΕΣΠΑ του ΠΕΠ Κ. Μακεδονίας και του προγράμματος MEDIA. Πολύτιμη είναι η στήριξη της ΕΡΤ, επίσημου χορηγού επικοινωνίας του Φεστιβάλ, της COSMOTE TV, Mεγάλου Xορηγού του Φεστιβάλ, της Alpha Bank χορηγού προσβασιμότητας, της Fischer, χορηγού των Βραβείων Κοινού, της Aegean, επίσημου αερομεταφορέα και της Jameson. Στο τέλος της διοργάνωσης θα απονεμηθούν τα βραβεία του 25ου ΦΝΘ. Καλές προβολές!
Το πρόγραμμα του Φεστιβάλ, καθώς και περισσότερες πληροφορίες για τις ταινίες, είναι διαθέσιμα στο www.filmfestival.gr. Η προπώληση των εισιτηρίων θα ξεκινήσει την Τρίτη 28 Φεβρουαρίου.
Οπτική ταυτότητα
Το πόστερ του 25ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης υπογράφει ο σουηδός ζωγράφος και εικονογράφος Ντάνιελ Ένγκνεους / Daniel Egnéus, ο οποίος τα τελευταία χρόνια ζει στην Αθήνα.
Το σκεπτικό για τα πόστερ του 25ου ΦΝΘ
Για το πόστερ του 25ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης ζητήσαμε από τον καλλιτέχνη να εμπνευστεί από την καρδιά, τον χάρτη μας, τα μάτια μας σε έναν κόσμο που μεγαλώνει και την ίδια στιγμή μικραίνει. Στο σινεμά, στις τέχνες, η καρδιά είναι ένα διαχρονικό σύμβολο, μια υπενθύμιση της ανθρώπινης κατάστασης, είτε αγαλλιάζει, είτε ραγίζει.
Με τα λόγια του δημιουργού: «Η καρδιά είναι όσα αγαπάμε και όσα αποδοκιμάζουμε. Είναι το αίμα μας και η ψυχή μας και κρύβεται πίσω από κάθε ανθρώπινη ιστορία».
Βιογραφικό του καλλιτέχνη
Γεννημένος το 1972 στη Σουηδία, ο Ντάνιελ Ένγκνεους έχει ζήσει τα τελευταία 25 χρόνια στη Στοκχόλμη, την Πράγα, το Λονδίνο, το Βερολίνο, τη Ρώμη, το Μιλάνο και τώρα έχει ως βάση του την Αθήνα. Πολυσχιδής καλλιτέχνης, έχει στο ενεργητικό του επιτυχημένες συνεργασίες με συγγραφείς όπως ο Νιλ Γκέιμαν για το The American Gods Quartet, το οποίο περιλάμβανε περισσότερες από 140 εικονογραφήσεις που εκδόθηκε από την Headline Publishing. Έχει επίσης συνεργαστεί με εταιρείες όπως οι Chanel/Departures Magazine για να εικονογραφήσει διαδικτυακά τη κολεξιόν του 2017 The Chanel Cruise στην Αβάνα της Κούβας. Συνεργάστηκε, επίσης, με τις Haagen-Dasz, BMW και Pepsi Cola. Το εικονογραφημένο βιβλίο του Lubna and Pebble που αναφέρεται εμμέσως στην προσφυγική κρίση (γραμμένο από τη Wendy Meddour) επιλέχθηκε από το περιοδικό TIME ως ένα από τα 10 καλύτερα εικονογραφημένα βιβλία του 2019. Τα εικονογραφημένα βιβλία του από τους οίκους Bloomsbury Publishing και Oxford University Press έχουν εκδοθεί σε 22 χώρες.
Αφιέρωμα «Adio kerida*: Από τη Θεσσαλονίκη στο Άουσβιτς – 80 χρόνια»
Τον Μάρτιο κλείνουν 80 χρόνια από όταν ο πρώτος συρμός με προορισμό το Άουσβιτς αναχώρησε από τη Θεσσαλονίκη. Το 25ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ τιμά τη μνήμη της εβραϊκής κοινότητας της πόλης, που ξεκληρίστηκε στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, μέσα από το αφιέρωμα «Adio querida*: Από τη Θεσσαλονίκη στο Άουσβιτς – 80 χρόνια». Το ανεπούλωτο οικουμενικό τραύμα λειτουργεί ως υπενθύμιση και προειδοποίηση για το μέλλον.
Ένα παραδοσιακό τραγούδι αγάπης, σεφαραδίτικο, γραμμένο στα ladino, μιλά για τον αποχωρισμό, τον έρωτα, τον θάνατο. Στον χώρο του αστικού θρύλου της εβραϊκής κοινότητας λέγεται πως το «Αντίο αγαπημένη» τραγουδούσαν οι Εβραίοι λίγο πριν μπουν στα τρένα που θα τους οδηγούσαν στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.
15 Μαρτίου 1943: Ο πρώτος συρμός με προορισμό το Άουσβιτς αναχωρεί από τη Θεσσαλονίκη. Μάρτιος 2023: 80 χρόνια μετά, το 25ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης τιμά τη μνήμη της εβραϊκής κοινότητας της πόλης, που ξεκληρίστηκε στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, μέσα από ένα αφιέρωμα. Φέρνοντας στο προσκήνιο επώδυνες μαρτυρίες και σοκαριστικά ντοκουμέντα, οι ταινίες του αφιερώματος «Adio kerida: Από τη Θεσσαλονίκη στο Άουσβιτς – 80 χρόνια» ρίχνουν φως σε μία από τις πιο σκοτεινές σελίδες της παγκόσμιας ιστορίας. Το ανεπούλωτο οικουμενικό τραύμα λειτουργεί ως υπενθύμιση και προειδοποίηση για το μέλλον.
Η πιο συνταρακτική καταγραφή της φρίκης του Ολοκαυτώματος, το Shoah (1985) του Κλοντ Λανζμάν, το οποίο από πολλούς θεωρητικούς του κινηματογράφου έχει ψηφιστεί ως το καλύτερο ντοκιμαντέρ όλων των εποχών, θα προβληθεί στο πλαίσιο του αφιερώματος. Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό οδοιπορικό διάρκειας 566 λεπτών, το οποίο θα προβληθεί στην πλήρη του εκδοχή. Ο Λανζμάν εργάστηκε ασταμάτητα για 11 ολόκληρα χρόνια, παίρνοντας συνεντεύξεις από δεσμοφύλακες, μάρτυρες και ναζιστές και εξερεύνησε σε βάθος τον ιστορικό, ανθρωπολογικό και πολιτισμικό αντίκτυπο του Ολοκαυτώματος. Ένα αληθινό κινηματογραφικό επίτευγμα, το Shoah διασφαλίζει ότι το Ολοκαύτωμα δεν θα περιπέσει ποτέ στην ιστορική λήθη ή στη δικαιολογία της άγνοιας.
Σε μια ξεχωριστή βραδιά θα σμίξουν στη σκηνή του Ολύμπιον η δύναμη της μουσικής και η μαγεία της κινηματογραφικής εικόνας. Το The Golem (1920) αποτελεί μια αλληγορία για την τραγική μοίρα που σύντομα θα έβρισκε τους Εβραίους και είναι από τις πρώτες ταινίες που έθιξαν ζητήματα αντισημιτισμού. Σε σκηνοθεσία των Πολ Βέγκενερ και Καρλ Μπέζε, η σπάνια αυτή εμβληματική ταινία τρόμου των απαρχών του γερμανικού εξπρεσιονισμού, άνοιξε τον δρόμο για κλασικά αριστουργήματα όπως το Νοσφεράτου και το Μετρόπολις. Η ταινία αντλεί την έμπνευσή της από έναν μεσαιωνικό εβραϊκό μύθο και σήμερα, πέρα από την ιστορική της αξία, αναγνωρίζεται ως ένα cult science fiction διαμάντι. Ο αγαπημένος σκηνοθέτης και μουσικός Γιάννης Βεσλεμές έγραψε ειδικά για την εκδήλωση πρωτότυπη μουσική, η οποία θα συνοδεύσει ζωντανά την προβολή της ταινίας.
Το συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ Heroes of Salonika / Ήρωες της Θεσσαλονίκης (2021) του Τομ Μπαρκάι επικεντρώνεται στη φρίκη της καθημερινής ζωής μέσα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Έξι Θεσσαλονικείς Εβραίοι, επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος, οι περισσότεροι από τους οποίους ζουν στο Ισραήλ, μάς περιγράφουν με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες τα βασανιστήρια, τις μεθόδους εξόντωσης, τις αρρώστιες, την πείνα, τα πειράματα που υπέστησαν. Είναι από τις σπάνιες φορές που νιώθουμε τόσο βαθιά την ωμότητα του ναζισμού και την έκταση του εγκλήματος.
Στο Salonique, ville du silence / Θεσσαλονίκη, πόλη της σιωπής (2006) ο γεννημένος στη Θεσσαλονίκη Μορίς Αμαραζί καταθέτει φόρο τιμής στο ένδοξο πολυπολιτισμικό παρελθόν της πόλης, της επονομαζόμενης «Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων», το οποίο ήρθε σε σύγκρουση με το αφήγημα της ενιαίας εθνικής ταυτότητας που επικράτησε μετά το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων. Συνδυάζοντας εικόνες από τη σύγχρονη πόλη με μαρτυρίες επιζώντων του Ολοκαυτώματος, αυτή η νοσταλγική παλιννόστηση επιχειρεί να σπάσει το πέπλο της επίσημης σιωπής για την τραγική μοίρα της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης.
Στο σπαρακτικό ντοκιμαντέρ Φιλιά εις τα παιδιά (2011) του Βασίλη Λουλέ πέντε ηλικιωμένοι Έλληνες Εβραίοι αφηγούνται στην κάμερα τις τρομακτικές εμπειρίες που βίωσαν στην κατεχόμενη Ελλάδα, στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Μέσα από τις λέξεις και τις διηγήσεις ανθρώπων που γνώρισαν τη φρίκη από κοντά, γινόμαστε κι εμείς συμμέτοχοι σε μια τραγωδία που δεν θα πάψει ποτέ να αφορά ολόκληρη την ανθρωπότητα.
Το ντοκιμαντέρ Εκτός ιστορίας (2012) της Φωφώς Τερζίδου ανατρέχει τόσο στην πλούσια ιστορία της πολυπληθούς και ακμάζουσας εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης όσο και στη λιγότερο προβεβλημένη διαδρομή της εβραϊκής κοινότητας της Κατερίνης. Μέσα από μαρτυρίες, τεκμήρια και αναλύσεις ιστορικών, η ταινία πραγματεύεται το πάντα επίκαιρο ζήτημα της επίσημης ιστορικής μνήμης, εξερευνώντας τα καταστροφικά στερεότυπα που εξακολουθούν μέχρι και σήμερα να γεννούν προκαταλήψεις και να συντηρούν την αποσιώπηση των πιο απάνθρωπων εγκλημάτων.
Το πλήρες πρόγραμμα του αφιερώματος θα ανακοινωθεί σύντομα.
Μεγάλο αφιέρωμα στο ντοκιμαντέρ της παρατήρησης
Ένα ξεχωριστό και πολυδιάστατο αφιέρωμα στο ντοκιμαντέρ της παρατήρησης, με τίτλο «Η τέχνη της πραγματικότητας: πέρα από την παρατήρηση» διοργανώνει το 25ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (2-12 Μαρτίου 2023), ενώ ετοιμάζει και μια ειδική δίγλωσση έκδοση. Σπουδαίες ταινίες του παγκόσμιου σινεμά επαναπροσδιορίζουν την οπτική και την ερμηνεία μας για τον κόσμο και τη ζωή, ενώ masterclasses από καταξιωμένους διεθνείς και έλληνες δημιουργούς ξεδιπλώνουν τα μυστικά του συναρπαστικού αυτού κινηματογραφικού είδους.
Στο ντοκιμαντέρ της παρατήρησης, ο κινηματογραφιστής διεισδύει ολοκληρωτικά στον κόσμο που μελετά και αφήνει το θέμα του να ξεδιπλωθεί με την ελάχιστη δυνατή παρέμβαση, δίνοντας χώρο και χρόνο στον θεατή να φτάσει στα δικά του συμπεράσματα.
Πρόκειται για ένα κινηματογραφικό είδος που διαμορφώθηκε από τα διδάγματα του πιονέρου του ντοκιμαντέρ, σκηνοθέτη του Νανούκ του Βορρά, Ρόμπερτ Φλάερτι, τον ιταλικό νεορεαλισμό, το αμερικανικό direct cinema, το γαλλικό cinema vérité και τις μεθόδους της κοινωνικής ανθρωπολογίας και το οποίο δεν αρκείται στην απλή καταγραφή. Σκοπός του είναι να εστιάσει στις αθέατες λεπτομέρειες, ιχνηλατώντας τη βαθύτερη αλήθεια των υποκειμένων και του κόσμου που παρατηρεί. Για τους δημιουργούς του είδους, το υποκείμενο της παρατήρησης δεν νοείται ξέχωρα από τις συνθήκες που το περιβάλλουν και το διαμορφώνουν, ενώ οι ίδιοι γίνονται ερευνητές της ζωής και της ανθρώπινης συνθήκης.
Οι ταινίες που θα προβληθούν στο πλαίσιο του αφιερώματος «Η τέχνη της πραγματικότητας: πέρα από την παρατήρηση» εξερευνούν τόσο τις ιστορικές απαρχές του είδους, μέσα από ταινίες-σταθμούς από εμβληματικούς δημιουργούς, όσο και την εξέλιξή του στο πέρασμα του χρόνου, αναδεικνύοντας τις αμέτρητες όψεις, εκδοχές και εικόνες του κόσμου μας, που διαφεύγουν από την καθιερωμένη ματιά και σκέψη. Συνολικά, θα απολαύσουμε 20 ταινίες-σταθμούς από εμβληματικούς δημιουργούς.
Ανάμεσά τους:
- Το ριζοσπαστικό Chronicle of a Summer (1961) των Ζαν Ρους και Εντγκάρ Μορέν καταγράφει τις απαντήσεις ανθρώπων στο ερώτημα εάν είναι ευτυχισμένοι και θεωρείται ότι σηματοδοτεί τη στιγμή της γέννησης του cinema vérité, ενώ έχει ενταχθεί στη λίστα του Sight and Sound ως ένα από τα δέκα καλύτερα ντοκιμαντέρ όλων των εποχών.
- Το συνταρακτικό Titicut Follies (1967) του Φρέντερικ Γουάιζμαν διεισδύει στα άδυτα ενός διαβόητου νοσοκομειακού ιδρύματος για ψυχικά ασθενείς εγκληματίες, στο Μπριτζγουότερ της Μασαχουσέτης, φέρνοντας στο προσκήνιο τα μαρτυρικά βιώματα των τροφίμων.
- Το Don’t Look Back (1968) του Ντον Άλαν Πενεμπέικερ είναι ένα μελωδικό οδοιπορικό που ακολουθεί από απόσταση αναπνοής την περιοδεία του Μπομπ Ντίλαν στην Αγγλία, το 1965, λίγο πριν την οριστική του «προδοσία» απέναντι στη φολκ μουσική για χάρη του ηλεκτρονικού ήχου και συλλαμβάνει εκείνη την αθέατη στιγμή όπου γεννιέται ένας θρύλος.
- Το To Live with Herds (1973) του Ντέιβιντ ΜακΝτούγκαλ, ένα σημείο τομής στην ιστορία του ντοκιμαντέρ παρατήρησης, φέρνει στο προσκήνιο στη διαδικασία του καταναγκαστικού μετασχηματισμού που υπέστησαν τα μέλη της παραδοσιακής φυλής των Jie στην Ουγκάντα, τα οποία κλήθηκαν να εγκαταλείψουν τις παραδόσεις τους και να εναρμονιστούν με τα πρότυπα ενός νεοσύστατου εθνικού κράτους.
- To αποκαλυπτικό Muhammad Ali: The Greatest (1974) του Γουίλιαμ Κλάιν σκιαγραφεί το πορτρέτο του Μοχάμεντ Άλι, του σπουδαιότερου πυγμάχου όλων των εποχών, ο οποίος μετατράπηκε σε σύμβολο και σημείο αναφοράς για μια ολόκληρη εποχή, ξεπερνώντας τα στενά όρια του αθλητισμού.
-
To τρυφερό Naim and Jabar (1974) των Ντέιβιντ Χάνκοκ και Χέρμπερτ ΝτιΤζόια μεταμορφώνει την προσωπική ιστορία δύο νεαρών Αφγανών σε οικουμενική παραβολή για τη ζωή και τον κόσμο μας.
- To συγκινητικό Divorce Iranian Style (1998) των Κιμ Λοντζινότο και Ζίμπα Μιρ-Χοσεϊνί αφουγκράζεται τον γενναίο, ευρηματικό και ευγενή αγώνα των γυναικών του Ιράν που διεκδικούν τα αυτονόητα δικαιώματά τους σε μια συνθήκη καταπίεσης και ασφυξίας.
- To Megacities (1998) του Μίκαελ Γκλάβογκερ είναι ένα διεισδυτικό ντοκιμαντέρ που εξερευνά τον μικρόκοσμο και τον μακρόκοσμο της ανθρώπινης εμπειρίας στις μητροπόλεις του πλανήτη μας. Ταξιδεύοντας από την Πόλη του Μεξικού μέχρι τη Βομβάη, το ντοκιμαντέρ παρατηρεί την καθημερινότητα στις μεγαλουπόλεις, αποτίνοντας παράλληλα φόρο τιμής στους κατοίκους τους.
- Το αξέχαστο Austerlitz (2016) του Σεργκέι Λοζνίτσα χαρτογραφεί μεθοδικά και θαρραλέα το πώς μετατρέπεται ένα ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωση από τόπο της απόλυτης τραγωδίας σε αξιοθέατο αναψυχής και τουρισμού, υπενθυμίζοντάς μας πως η λήθη είναι ο συντομότερος δρόμος προς τη φρίκη και την αποκτήνωση.
- Το The Dazzling Light of Sunset (2016) της Σαλόμε Τζασί παρακολουθεί μια δημοσιογράφο σε μια μικρή πόλη της Γεωργίας που παλεύει να φτιάξει ένα ψευδο-εθνογραφικό πορτρέτο μιας κοινότητας και των παραδόσεών της. Το ντοκιμαντέρ είναι ένα πολύτιμο ντοκουμέντο, που φέρνει στο φως τις αντιφάσεις, τις κωμικοτραγικές όψεις και τις υπόγειες πτυχές της γεωργιανής κοινωνίας, φανερώνοντας μια χώρα σε καθεστώς αέναης και ανολοκλήρωτης μετάβασης.
- To εκθαμβωτικό Honeyland (2019) των Ταμάρα Κοτέφσκα και Λιούμπομιρ Στεφάνοφ, ένα από τα καλύτερα ντοκιμαντέρ της τελευταίας δεκαετίας και το πρώτο που υπήρξε παράλληλα υποψήφιο για Όσκαρ Καλύτερου Ντοκιμαντέρ και Καλύτερης Διεθνούς Ταινίας, μας μεταφέρει σε μια απομονωμένη ορεινή περιοχή βαθιά στα Βαλκάνια όπου ζει η Χατίτζε, μια μελισσοκόμος άγριου μελιού. Μια συγκινητική καταγραφή της εναλλαγής των εποχών και ένα σχόλιο για τη φύση που απειλείται με αφανισμό από τον σύγχρονο τρόπο ζωής.
Το αφιέρωμα συνοδεύεται από μια ειδική δίγλωσση έκδοση, που περιλαμβάνει κείμενα διακεκριμένων θεωρητικών και δημιουργών. Στην έκδοση συμμετέχουν ο δημιουργός ντοκιμαντέρ και ανθρωπολόγος Ντέιβιντ ΜακΝτούγκαλ, ο (προσφάτως εκλιπών) ακαδημαϊκός και πρώην πρόεδρος στη Σχολή Θεάτρου, Κινηματογράφου & Τηλεόρασης του UCLA Κόλιν Γιανγκ, η δημιουργός ντοκιμαντέρ και καθηγήτρια στο τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του ΕΚΠΑ Εύα Στεφανή, ο σκηνοθέτης Ζαχαρίας Μαυροειδής, ο σκηνοθέτης και καθηγητής στο Τμήμα Κινηματογράφου του ΑΠΘ Απόστολος Καρακάσης κ.ά.
Το πλήρες πρόγραμμα του αφιερώματος θα ανακοινωθεί σύντομα.
Αφιέρωμα σε δυο ξεχωριστούς δημιουργούς
Δύο ξεχωριστοί δημιουργοί που αλλάζουν τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο θα συναντηθούν φέτος στο 25ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, μέσα από δύο συναρπαστικά αφιερώματα. Ο ένας είναι από την Ελλάδα, ο άλλος από την Αυστρία, ωστόσο και οι δύο εξερευνούν την αλήθεια, τα όρια και τις αθέατες όψεις του κόσμου μας. Το αφιέρωμα στον αγαπημένο ντοκιμαντερίστα Σταύρο Ψυλλάκη αποκαλύπτει ιστορίες διπλανών μας ανθρώπων που συχνά ζουν και βιώνουν οριακές καταστάσεις, ενώ οι ταινίες του ριζοσπαστικού δημιουργού Νικολάους Γκεϊρχάλτερ σκιαγραφούν την καταστροφική επιθυμία του ανθρώπου να θέσει υπό έλεγχο τον πλανήτη. Το Φεστιβάλ τιμά και τους δύο δημιουργούς με Χρυσό Αλέξανδρο.
Σταύρος Ψυλλάκης
Το Φεστιβάλ πραγματοποιεί αφιέρωμα σε μία από τις πιο αναγνωρίσιμες φωνές του ελληνικού ντοκιμαντέρ, τον σκηνοθέτη και παραγωγό Σταύρο Ψυλλάκη. Οι ταινίες του, βαθιά ανθρώπινα υπαρξιακά δοκίμια, παρατηρούν τον κόσμο που μας περιβάλλει και εξερευνούν τον ψυχισμό των πρωταγωνιστών του. Ο σκηνοθέτης, δημιουργώντας σχέσεις εμπιστοσύνης με τους «ήρωές» του, παρατηρεί και προσεγγίζει με διεισδυτική ματιά το θέμα του και αναδεικνύει τις κρυμμένες αλήθειες τους, φτιάχνοντας παράλληλα ένα μοναδικό πορτρέτο της σύγχρονης Ελλάδας. Στο πλαίσιο του αφιερώματος θα προβληθούν δέκα ντοκιμαντέρ του, ενώ σε ειδική εκδήλωση το Φεστιβάλ θα του απονείμει τιμητικό Χρυσό Αλέξανδρο.
Ο Σταύρος Ψυλλάκης θα βρεθεί στη Θεσσαλονίκη, θα συνομιλήσει με το κοινό στις προβολές των ταινιών του, ενώ θα συμμετάσχει και σε μια ανοιχτή συζήτηση, στο πλαίσιο του αφιερώματος στο ντοκιμαντέρ της παρατήρησης.
Οφειλή (2021)
«Ο κάθε άνθρωπος που γνωρίζουμε στη ζωή μας είναι ένα ταξίδι και πολλές φορές νιώθουμε από την αρχή αν θα ταξιδέψουμε μαζί του πρώτη θέση ή χωρίς αποσκευές και με άδειες τσέπες». Ο Αλέκος Ζούκας είναι ένας άνθρωπος ιδιαίτερα αγαπητός, γλεντζές και ταυτόχρονα βαθιά σκεπτόμενος και στοχαστικός. Ένας άνθρωπος που δύσκολα τον ξεχνάς αν τον γνωρίσεις. Στην ταινία, τα ταξίδια του σκηνοθέτη με τον Αλέκο Ζούκα και τους φίλους του στην Πυρσόγιαννη εναλλάσσονται με τις εκμυστηρεύσεις του Αλέκου για την εμπειρία του με τον καρκίνο. Ένα εγκώμιο στη φιλία από έναν άγγελο αμαρτωλό.
Η φωτογραφία μου (2020)
Η ολιγόλεπτη μικρού μήκους ταινία του Σταύρου Ψυλλάκη γυρίστηκε στη διάρκεια της καραντίνας, μετά από ανάθεση του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο του πρότζεκτ Spaces, εμπνευσμένο από το βιβλίο «Χορείες χώρων» του Ζωρζ Περέκ. Οι σκηνοθέτες που συμμετείχαν στο πρότζεκτ γύρισαν τις ταινίες μέσα στο σπίτι τους, καταθέτοντας το δικό τους επίκαιρο κινηματογραφικό σχόλιο για την πρωτόγνωρη κατάσταση που βίωσε ο πλανήτης. «Παλιά, θυμάμαι, όταν μου ζητούσαν μια φωτογραφία μου -να με βλέπουν και τις ώρες που δεν ήμασταν κοντά- τους έλεγα θα σας δώσω μια φωτογραφία της βιβλιοθήκης μου» αναφέρει ο Σταύρος Ψυλλάκης. «Νόμιζα πως ήμουν τα βιβλία που λάτρευα. Σήμερα, μεγάλος πια, διερωτώμαι αν το πρόσωπό μου, δικιά μου αποκλειστικά ευθύνη και όχι κάποιας τυχαίας φυσικής εύνοιας, είναι τα βιβλία που λάτρεψα…».
Για χωρίς λόγους συναντήσεις με τον Γιώργο Μανιάτη (2019)
Ο Γιώργος Μανιάτης (1939-2018), λεγεωνάριος στην Αλγερία στα 18 του, συγγραφέας και μουσικός στη συνέχεια, ορίζει τον εαυτό του ως «δημόσιο κίνδυνο». Η ταινία δεν είναι μια βιογραφία του Μανιάτη. Αναζητά την περιπέτεια της ψυχής του, μιας συνείδησης σε διαρκή εγρήγορση, εμπρηστικής και αυτοπυρπολούμενης. «Αλλάζει τη ζωή, όποιος αλλάζει ζωή» μας λέει.
Ολυμπία (2015)
Η Ολυμπία, 33 χρονών και 3 μηνών έγκυος, μαθαίνει πως έχει καρκίνο στον πνεύμονα. Μετά από πολλές αμφιταλαντεύσεις και δυσκολίες, θα κρατηθεί το έμβρυο και θα γεννηθεί ένα υγιέστατο μωρό, ο Παναγιώτης. Τέσσερις μήνες μετά τον τοκετό και ενώ ο καρκίνος καλπάζει, ο σκηνοθέτης και το συνεργείο της ταινίας θα μείνει για 4 μέρες κοντά στην Ολυμπία και την οικογένεια της.
Μικρές ιστορίες Ρομά (2014)
Η Αθανασία, ο Θόδωρος, ο Γιώργος, η Χρυσούλα ζουν και κινούνται στο Ζεφύρι, στο Μενίδι και στην ευρύτερη περιοχή. Δεν μένουν πια σε τσαντίρια και καταυλισμούς, αλλά σε ένα σύγχρονο αστικό περιβάλλον, ο καθένας ανάλογα με τις δυνατότητές του. Μέσα από μικρές ιστορίες που μας αφηγούνται για τη ζωή τους, ξεδιπλώνει σιγά, σιγά ο καθένας τους, τη δική του, ιδιαίτερη, προσωπικότητα. Γίνονται πρόσωπα με όνειρα, ελπίδες και απογοητεύσεις.
Το δίλημμα (2013)
Ο Γιάννης Μπεχράκης και ο Λευτέρης Πιταράκης έχουν καταγράψει με τη φωτογραφική τους μηχανή σημαντικά πολεμικά γεγονότα και στιγμές που σημάδεψαν την ανθρωπότητα. Το δίλημμα εστιάζει στο ρόλο του φωτορεπόρτερ και στα ηθικά ζητήματα που προκύπτουν σε καταστάσεις πολέμου και ακραίας βίας. Αυτοτελές επεισόδιο από την τηλεοπτική σειρά «Οπτική γωνία» της ΕΡΤ.
Μεταξά ακούγοντας το χρόνο (2012)
«Συμβιώνοντας με τον καρκίνο είναι μια συγκλονιστική εμπειρία αυτογνωσίας σ’ ένα υποθηκευμένο μέλλον. Ένα μοναδικό σημείο ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο. Ο καρκινοπαθής πορεύεται μεταξύ μιας εσωτερικότητας, αυτογνωσίας, εγρήγορσης, εξαιρετικής ευαισθησίας και παράνοιας, βαδίζοντας προς τα πίσω με διεισδυτικό βλέμμα και οξύτατη προσοχή» – Ιωάννα Καρυστιάνη. Με αφετηρία γιατρούς και προσωπικό του αντικαρκινικού νοσοκομείου Μεταξά που πάσχουν οι ίδιοι από καρκίνο, παρακολουθούμε αυτήν τη ξεχωριστή ομάδα ασθενών καθώς συνεχίζουν να εργάζονται στο νοσοκομείο. Από το σοκ της πρώτης φοράς που το ακούει κάποιος, έως την εμπειρία του «…έμαθα να ακούω το χρόνο», ο καρκίνος από απειλή θανάτου γίνεται δάσκαλος ζωής γι’ αυτούς τους ανθρώπους, όχι μόνο προσθέτοντας χρόνια στη ζωή τους, αλλά και προσθέτοντας Ζωή στα χρόνια τους.
Μυλωνογιάννη 120, Χανιά (2011)
«Το ’81 ξεκίνησα να δουλεύω, μαζί με το Νίκο, σε αυτή τη δουλειά. Πέρασαν, σαν να ’ναι χθες, 30 χρόνια. Μου αρέσει πάρα πολύ η συναναστροφή εδώ με τον κόσμο, η πλάκα που κάνουμε. Δεν οικονομήσαμε, αλλά ήταν όμορφα». Ο Νίκος και ο Θοδωρής έχουν ένα συνεργείο που επισκευάζει βέσπες στα Χανιά. Λίγο πριν βγουν στη σύνταξη, με τα χέρια στα γράσα και τα ρουλεμάν, μας φιλοξενούν στην καθημερινότητά τους. Αυτοτελές επεισόδιο από την τηλεοπτική σειρά της ΕΡΤ «Docville».
Άλλος δρόμος δεν υπήρχε (2009)
Στη Κρήτη ένα τμήμα του Δημοκρατικού Στρατού επιβίωσε ακόμα και όταν ο Εμφύλιος τελείωσε στην υπόλοιπη Ελλάδα. Οι αντάρτες αυτοί, παράνομοι και επικηρυγμένοι, κρύβονταν για 14 περίπου χρόνια στον Νομό Χανίων, ανασυγκροτώντας τις παράνομες οργανώσεις του ΚΚΕ. Το 1962 έξι από αυτούς δραπέτευσαν και, μέσω Ιταλίας, έφτασαν στην Τασκένδη. Επαναπατρίστηκαν όλοι τους το 1976, διαγραμμένοι από το Κόμμα. Οι τρεις ζουν και αποτελούν τα κεντρικά πρόσωπα της ταινίας. Παρακολουθούμε την ιστορία κάποιων ανθρώπων σε απίστευτες για τα σημερινά δεδομένα συνθήκες, οι οποίοι δίνουν έναν αγώνα αξιοπρέπειας και ένα παράδειγμα στάσης ζωής, δυσεύρετα στην εποχή μας. «Πρωταγωνιστές» και «αφανείς» ήρωες αυτής της ιστορίας, πέρα από ιδεολογίες, ενσαρκώνουν κάτι πολύ σημαντικό: βαθιά προσήλωση στον ίδιο τον άνθρωπο και στην αξιοπρέπειά του.
Ο άνθρωπος που ενόχλησε το σύμπαν (2000)
Ψυχιατρείο Χανίων. Μια ομάδα ασθενών μάς φιλοξενεί στην «Εκκλησία του Δήμου», το χώρο που καθημερινά συναλλάσσονται και συνομιλούν, εκεί που άλλος ζητάει κατοστάρικο κι άλλος ζητάει λόγο. Στο χώρο που καθημερινά διαχειρίζονται την ομορφιά τους και τη σχέση τους καλά. Μια άλλη ομάδα, πρώην χρόνιων ασθενών, εκτός Ψυχιατρείου πλέον, βιώνει μια επίπονη διαδικασία κοινωνικής επανένταξης και αποτολμά, ένα εβδομαδιαίο ταξίδι στη Δανία. Η ταινία, μέσα από τον παράλληλο λόγο των δύο ομάδων, προσπαθεί ν΄ ακούσει το λόγο της τρέλας, κάτω από το χαώδες παραλήρημά της, κρούστα μιας βαθιάς θάλασσας. Προσπαθεί να δει τη δραματική σύγκρουση του ανθρώπου με την τρέλα, στη βαθύτατη απόγνωση και απόλυτη αμφιβολία για κάθε όψη του είναι που εμπεριέχει. Αν τη ζωή μας κυκλώνει ο θάνατος, τη διανοητική μας υγεία γυροφέρνει η παραφροσύνη. Στην τρέλα, ο άνθρωπος νιώθει πώς δεν έχει να επιστρέψει πουθενά. Δεν είναι πια. Ήταν.
Νικολάους Γκεϊρχάλτερ
Το δεύτερο αφιέρωμα του 25ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης θα συστήσει στο κοινό έναν σπουδαίο ντοκιμαντερίστα: τον πολυπράγμονα αυστριακό δημιουργό Νικολάους Γκεϊρχάλτερ / Nikolaus Geyrhalter, ο οποίος μετουσιώνει την πραγματικότητα σε κινηματογραφικά έργα τέχνης. Στο πλαίσιο του αφιερώματος θα προβληθούν εννέα ταινίες, ενώ στον σκηνοθέτη θα απονεμηθεί τιμητικός Χρυσός Αλέξανδρος. Μέσα από περίτεχνα, λεπτομερή πλάνα και γεωμετρικές συνθέσεις, ο δημιουργός καταγράφει τη διαρκή πάλη ανθρώπου – φύσης και τις ολέθριες συνέπειες του δυτικού τρόπου ζωής.
Ο πολυβραβευμένος δημιουργός θα παραδώσει masterclass στο πλαίσιο του αφιερώματος «Η τέχνη της πραγματικότητας: πέρα από την παρατήρηση», στο οποίο θα μοιραστεί με το κοινό τον τρόπο με τον οποίο εκείνος αντιλαμβάνεται, παρατηρεί και καταγράφει τον κόσμο.
Matter out of place (2022)
Απορρίμματα στις ακτές, στα βουνά, στον βυθό των ωκεανών, βαθιά μέσα στο υπέδαφος της Γης. Ο όρος «ύλη εκτός τόπου» παραπέμπει στα αντικείμενα που βρίσκονται σε μέρη όπου δεν ανήκουν. Και στα μέρη όπου ταξιδεύει το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ, υπάρχουν σίγουρα πολλά τέτοια αντικείμενα. Μέσα από ένα λεπτοδουλεμένο ψηφιδωτό από μοναδικές εικόνες, ο σκηνοθέτης φέρνει στο φως τις τεράστιες ποσότητες απορριμμάτων που έχουν κατακλύσει τον πλανήτη: από τις βουνοκορφές της Ελβετίας μέχρι τις ακτές της Ελλάδας και της Αλβανίας, κι από το εσωτερικό ενός αποτεφρωτήρα απορριμμάτων στην Αυστρία μέχρι το Νεπάλ, τις Μαλδίβες και την έρημο της Νεβάδα.
Ένα ντοκιμαντέρ για τα απορρίμματα που δημιουργεί ο άνθρωπος, τα οποία μας περιβάλλουν σε κάθε σημείο και στιγμή της ζωής μας. Ένα κινηματογραφικό ταξίδι που αποτυπώνει τον συνεχή αγώνα της ανθρωπότητας να θέσει υπό έλεγχο τις τεράστιες ποσότητες απορριμμάτων που παράγει η ίδια σε καθημερινή βάση. Αποκομιδή, τεμαχισμός, καύση και ταφή απορριμμάτων, ένας αληθινός φαύλος κύκλος που υποτίθεται πως δίνει λύση σε ένα οικουμενικό πρόβλημα που όλο και γιγαντώνεται.
Homo Sapiens (2016)
Mια ταινία για την αναπόδραστη μοίρα και την εύθραυστη φύση της ανθρώπινης ύπαρξης, για το τέλος της βιομηχανικής εποχής, αλλά και για το σημαίνει τελικά να είσαι άνθρωπος. Τι θα απομείνει από τις ζωές μας όταν αποχωρήσουμε από αυτό τον κόσμο; Αδειανοί χώροι, ερείπια, πόλεις που τις έχει καταπιεί η βλάστηση, ρωγμές στους δρόμους. Η φύση θα επαναδιεκδικήσει τις περιοχές που αρπάξαμε από εκείνη για να ζήσουμε, εγκαταλειμμένες και παρηκμασμένες πια, όταν η ανθρωπότητα θα αποτελεί πλέον μακρινή ανάμνηση.
Earth (2015)
Αν δεχτούμε ότι η Γη αποτελεί έναν ζωντανό οργανισμό, τότε το έδαφος είναι το πιο ευαίσθητο όργανό της. Εδώ και αιώνες, το ανθρώπινο είδος, ο μεγαλύτερος αστάθμητος παράγοντας και η πιο καταστρεπτική δύναμη του οικοσυστήματος, πληγώνει ακατάπαυστα το «δέρμα» της Γης. Κάθε χρόνο, με κάθε μέσο, φτυάρια, εκσκαφείς ή δυναμίτη, δισεκατομμύρια τόνοι από το γήινο έδαφος μετακινούνται και αποκόπτονται από το φυσικό τους περιβάλλον. Ένα διεισδυτικό ντοκιμαντέρ που επισκέπτεται ορυχεία, λατομεία και εργοτάξια, αποτυπώνοντας τις ουλές που προκαλεί ο άνθρωπος στην επιφάνεια του πλανήτη. Ένα σήμα κινδύνου που εκπέμπει σε επτά κεφάλαια, προειδοποιώντας για τις ολέθριες συνέπειες που μας περιμένουν.
7915 KM (2008)
Ένα υπερθέαμα του μηχανοκίνητου αθλητισμού που σηκώνει έναν κουρνιαχτό σκόνης στο πέρασμά του. Ακολουθώντας τη διαδρομή του Ράλι Ντακάρ, το 2007, το ντοκιμαντέρ ανακαλύπτει την ποικιλομορφία που χαρακτηρίζει την Αφρική του σήμερα, σε ένα οδοιπορικό που διασχίζει το Μαρόκο, τη Δυτική Σαχάρα, τη Μαυριτανία, το Μάλι και τη Σενεγάλη. Φέρνοντας στο φως τις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες που γεννούν εντάσεις στην περιοχή, η ταινία εξερευνά τις προκαταλήψεις που συναντά κανείς τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αφρική. Παράλληλα, λειτουργεί ως γέφυρα επικοινωνίας, μέσα από ιστορίες της καθημερινής ζωής και εργασιακής πραγματικότητας, αλλά και μέσα από τις κοινές ελπίδες και έγνοιες που μοιραζόμαστε όλοι ανεξαιρέτως. Χωρίς να παραγνωρίζει τη ζοφερή πραγματικότητα, η ταινία υφαίνει έναν φόρο τιμής στην ανθρώπινη ύπαρξη και αμφισβητεί τις βαθιά ριζωμένες βεβαιότητες, θίγοντας παράλληλα τις ευρωπαϊκές ευθύνες σε πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Αφρική.
Our daily bread (2005)
Καλώς ήρθατε στον κόσμο της βιομηχανικής παραγωγής τροφίμων και της κτηνοτροφίας υψηλής τεχνολογίας. Μέσα από τον ρυθμό που δίνουν οι ιμάντες μεταφοράς και οι πελώριες μηχανές, η ταινία παρατηρεί, δίχως να σχολιάζει, τα μέρη όπου παράγονται τα τρόφιμα στην Ευρώπη: ογκώδεις χώροι, σουρεαλιστικά τοπία και παράξενοι ήχοι, ένα ψυχρό βιομηχανικό περιβάλλον που αφήνει ελάχιστα περιθώρια ελιγμών. Άνθρωποι, ζωντανά, καλλιέργειες και μηχανές διαδραματίζουν έναν βοηθητικό ρόλο στα logistics του συστήματος που εξασφαλίζει στην κοινωνία το βιοτικό της επίπεδο. Το ταμπλό βιβάν ενός λουκούλειου γεύματος που δεν είναι πάντα εύκολο στη χώνεψη, στο οποίο είμαστε όλοι συνδαιτυμόνες. Μια πολύτιμη, απολαυστική και διεισδυτική κινηματογραφική εμπειρία που ωθεί το κοινό να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα.
Elsewhere (2001)
To έτος 2000, κάπου αλλού. Δώδεκα μήνες, δώδεκα επεισόδια. Εβδομάδες, ημέρες, στιγμές που αποτυπώνουν διαφορετικούς τρόπους ζωής. Παράδοση και αλλαγή. Άνθρωποι από διαφορετικά πολιτισμικά και γεωγραφικά σημεία αναφοράς. Μια ταινία για τη ζωή τους, ένα ταξίδι μέσα από φωνές και ήχους που έρχονται από κάπου αλλού, χωρίς κανένα πρόσθετο σχολιασμό. Τοπία, όψεις του κόσμου, όψεις της ζωής: έρημος, χιόνια, κοιλάδες, ζούγκλες, παγετοί, τροπικά δάση, πετρώδη τοπία, βάλτοι, βουνά, η θάλασσα, μια ατόλη στον Ειρηνικό Ωκεανό. Ένας φόρος τιμής στην ανθρωπότητα, στις αρχές του 21ου αιώνα.
Pripyat (1999)
Μετά την καταστροφή του 1986, μία απαγορευμένη ζώνη ασφαλείας 300 χιλιομέτρων δημιουργήθηκε γύρω από τον πυρηνικό σταθμό του Τσερνόμπιλ, ενώ την ίδια στιγμή 116.000 άτομα απομακρύνθηκαν από την περιοχή. Το Pripyat σκιαγραφεί το πορτρέτο των ανθρώπων που εξακολουθούν να ζουν και να εργάζονται εκεί, καθώς και εκείνων που έχουν επιστρέψει. Πώς είναι η ζωή για αυτούς τους ανθρώπους, δίπλα στον αόρατο και ακατανόητο κίνδυνο της ραδιενέργειας; Πώς αντιμετωπίζουν τις συνέπειες ενός ατυχήματος που είχε θεωρηθεί στατιστικά απίθανο; Τέσσερις πρωταγωνιστές μοιράζονται τις ιστορίες τους, αφήνοντάς μας να ρίξουμε μια ματιά στην καθημερινότητα που βιώνουν.
The year after Dayton (1997)
Ένα ημερολόγιο του πρώτου χρόνου μετά την επίτευξη ειρηνευτικής συμφωνίας στη Βοσνία. Τρεις ανθρώπινες ιστορίες ξεδιπλώνονται με φόντο έναν πόλεμο που εξακολουθεί να γίνεται αισθητός ακόμη και μετά το τέλος του. Τρεις ιστορίες για την πιθανότητα μιας ειρηνικής συνύπαρξης, η οποία πολλές φορές καταλήγει αδύνατη. Ο Ράικο, ένας σέρβος μηχανικός, και η οικογένειά του αναγκάζονται να εγκαταλείψουν το σπίτι τους για δεύτερη φορά. Ο Νέρμιν, ένας ηθοποιός που έχασε και τα δυο του πόδια στον πόλεμο, μπορεί και να έχει την ευκαιρία να μάθει έναν καινούργιο ρόλο στη ζωή. Ο Χαλίντ, ένας βοσκός από την περιοχή που βρίσκεται στον έλεγχο των Μουσουλμάνων, ρισκάρει τη ζωή του για να επισκεφτεί ορισμένους στη δυτική (κροατική) πλευρά του Μόσταρ.
Washed Ashore (1994)
H ζωή στον Δούναβη καθορίζεται κατά βάση από δύο παράγοντες: τον ίδιο τον ποταμό και τη συχνά παράξενη ιδιοσυγκρασία των ανθρώπων που κατοικούν στις όχθες του, οι οποίοι σχηματίζουν ένα πολυσύνθετο μωσαϊκό: ψαράδες και φύλακες νεκροταφείων, βουδιστές μοναχοί, παραθεριστές στο Νησί του Δούναβη, βετεράνοι ναυτικοί και στρατιώτες, όλοι τους αναγκασμένοι να κολυμπήσουν κόντρα στο πανίσχυρο ρεύμα που τους έχει παρασύρει. Η ταινία αφηγείται τις ιστορίες τους και αποκαλύπτει τις επιθυμίες τους, αποτυπώνοντας ένα απόκοσμα γαλήνιο σκηνικό.
Διαγωνιστικά τμήματα: Παγκόσμιες πρεμιέρες και «εισιτήριο» για τα Όσκαρ
Με έναν εντυπωσιακό αριθμό από πρεμιέρες, τα διαγωνιστικά τμήματα του 25ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης υπόσχονται μοναδικές εμπειρίες ζωής. Συνολικά 32 παγκόσμιες, διεθνείς και ευρωπαϊκές πρεμιέρες συμμετέχουν στο Διεθνές Διαγωνιστικό, το τμήμα Newcomers και το τμήμα >>Film Forward. Όλα τα ντοκιμαντέρ διαγωνίζονται για 6 επίσημα βραβεία και 14 παράλληλα, τα περισσότερα από τα οποία συνοδεύονται από χρηματικά έπαθλα, ενώ η ταινία που θα κερδίσει τον Χρυσό Αλέξανδρο στο Διεθνές Διαγωνιστικό βρίσκει αυτόματα θέση στη λίστα προεπιλογής για το Όσκαρ Καλύτερου Ντοκιμαντέρ. Όπως έγινε με την ταινία A House Μade of Splinters του Σάιμον Λέρενγκ Βίλμοντ, η οποία κέρδισε πέρυσι τον Χρυσό Αλέξανδρο και τώρα είναι ανάμεσα στις πέντε ταινίες που διεκδικούν το Όσκαρ Καλύτερου Ντοκιμαντέρ.
Ζητήματα έμφυλης καταπίεσης και πορτρέτα γυναικείας χειραφέτησης. Μαρτυρίες και ντοκουμέντα που ανατρέχουν σε ιστορικά τραύματα και συνταρακτικά γεγονότα. Προσωπικές ιστορίες ανθρώπινης υπέρβασης και αδάμαστης θέλησης. Ντοκιμαντέρ που εκπέμπουν σήμα κινδύνου για το περιβάλλον και τον πλανήτη μας. Καταγραφή της βίας και των διακρίσεων που αντιμετωπίζει κάθε είδους διαφορετικότητα. Τα 34 ντοκιμαντέρ των διαγωνιστικών τμημάτων, ανάμεσά τους και 9 ελληνικές παραγωγές, πραγματεύονται τα πιο φλέγοντα θέματα της εποχής μας.
Διεθνές Διαγωνιστικό
Οι δώδεκα ταινίες που συμμετέχουν στο Διεθνές Διαγωνιστικό τμήμα διεκδικούν τον Χρυσό Αλέξανδρο, με χρηματικό έπαθλο 12.000 ευρώ, καθώς και τον Αργυρό Αλέξανδρο, με χρηματικό έπαθλο 5.000 €.
Οι ταινίες που συμμετέχουν στο Διεθνές Διαγωνιστικό:
Το Mighty Afrin 
In the Time of Floods (παγκόσμια πρεμιέρα) του Άγγελου Ράλλη θίγει το ζήτημα των κλιματικών προσφύγων, μέσα από τη σπαρακτική ιστορία ενός 12χρονου ορφανού κοριτσιού από το Μπαγκλαντές, το οποίο αναζητεί καταφύγιο και ελπίδα σε έναν κόσμο που βυθίζεται.
Το Queen of the Deuce (ευρωπαϊκή πρεμιέρα) της Βάλερι Κοντάκος μάς συστήνει την Τσέλι Γουίλσον, βασίλισσα της βιομηχανίας του πορνό στη Νέα Υόρκη των 70s και αντισυμβατικό φεμινιστικό σύμβολο, ξεδιπλώνοντας την απίθανη ιστορία της.
Ο Φίλιππος Κουτσαφτής, με το ντοκιμαντέρ Ζάκρος (ελληνική πρεμιέρα) περιπλανιέται στους λαβύρινθους του χρόνου και της ιστορικής μνήμης, με φόντο έναν τόπο λουσμένο από το φως και τον άνεμο.
To Narrow Path to Happiness (παγκόσμια πρεμιέρα) της Κάτα Όλα διεισδύει σε μια περίκλειστη κοινότητα Ρομά, στην Ουγγαρία, και μας κάνει συμμέτοχους σε έναν αγώνα σεξουαλικής χειραφέτησης και αυτοπροσδιορισμού.
Στο The Last Seagull (παγκόσμια πρεμιέρα) ο Τόνισλαβ Χρίστοφ σκιαγραφεί το πορτρέτο ενός επαγγελματία συνοδού σε μια πολυεπίπεδη αλληγορία για τα Βαλκάνια, αλλά και τον σύγχρονο κόσμο γενικότερα.
Το Who I Am Not (παγκόσμια πρεμιέρα) της Τούντε Σκόβραν, μέσα από την απίθανη ιστορία μιας intersex βασίλισσας ομορφιάς στη Νότια Αφρική, μας υπενθυμίζει ότι ο κόσμος και η ζωή δεν μπορούν να στριμωχτούν σε ασφυκτικά δίπολα.
Το Beyond Revolution – Fighting for Democracy (διεθνής πρεμιέρα) του Κρίστοφ Γκερέγκα αναπλάθει τις πρόσφατες πληγές της ουκρανικής ιστορίας, φτάνοντας μέχρι και το σημερινό δράμα της ρωσικής εισβολής.
Το General Hercules (διεθνής πρεμιέρα) του Μπρόντι Πουλ μάς ταξιδεύει στην αυστραλιανή ενδοχώρα, όπου ένας δονκιχωτικός πολιτικός αγώνας ανατέμνει τη διαφθορά και τις παθογένειες μιας ολόκληρης χώρας.
Στο ντοκιμαντέρ I Like it Here (διεθνής πρεμιέρα), ο βετεράνος Ραλφ Άρλικ ανατρέχει στα πρόσωπα, στους τόπους και στα γεγονότα που σημάδεψαν τη ζωή του, υπογράφοντας μια νοσταλγική επιστολή αγάπης για τον χρόνο που πέρασε ανεπιστρεπτί.
Το Light Falls Vertical (διεθνής πρεμιέρα) της Ευθυμίας Ζυμβραγάκη, συνυφαίνοντας την ιστορία ενός θύτη με τη βιωματική τραυματική εμπειρία της ίδιας της δημιουργού, χαρτογραφεί τις επώδυνες διαδρομές της ενδοοικογενειακής βίας.
Στο ντοκιμαντέρ The Hill (διεθνής πρεμιέρα) των Ντενί Ζερμπράν και Λίνα Τσριμόβα μεταφερόμαστε σε μία no man’s land στο Κιργιστάν, καθώς συνενώνεται το σκοτεινό ιστορικό παρελθόν με ένα ακόμη πιο θολό και αβέβαιο παρόν.
Το Under the Sky of Damascus (διεθνής πρεμιέρα) των Χέμπα Χαλέντ, Ταλάλ Ντερκί και Αλί Γουαζί μάς συστήνει μια ομάδα νεαρών γυναικών από τη Συρία, οι οποίες βρίσκουν δίοδο στην τέχνη για να μιλήσουν για τη σεξουαλική κακοποίηση που έχουν υποστεί.
Newcomers
Στο διαγωνιστικό τμήμα Newcomers δώδεκα πρώτες ή δεύτερες ταινίες νέων δημιουργών διεκδικούν τον Χρυσό Αλέξανδρο «Δημήτρης Εϊπίδης», με χρηματικό έπαθλο 10.000 ευρώ, και τον Αργυρό Αλέξανδρο, με χρηματικό έπαθλο 4.000 €.
Οι ταινίες που συμμετέχουν στο τμήμα Newcomers:
Στο Ladies in Waiting (παγκόσμια πρεμιέρα) η Ιωάννα Τσουκαλά πραγματεύεται το ταμπού θέμα της ψυχικής υγείας, διεισδύοντας στα άδυτα του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής.
Στο ντοκιμαντέρ ΑΚΟΕ/ΑΜΦΙ: Η ιστορία μιας επανάστασης (*Να κοιμάμαι στο στήθος του…) (παγκόσμια πρεμιέρα) του Ιωσήφ Βαρδάκη παρακολουθούμε πώς το ΑΚΟΕ και το περιοδικό Αμφί επηρέασαν τον τρόπο που η ελληνική κοινωνία αντιμετωπίζει τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα, αλλά και τα ίδια τα άτομα τον εαυτό τους.
To ντοκιμαντέρ Στον ουρανό του τίποτα με ελάχιστα (παγκόσμια πρεμιέρα) του Χρήστου Ανδριανόπουλου παρατηρεί από απόσταση αναπνοής ένα ηλικιωμένο ζευγάρι, ταξιδεύοντας στα ανεξερεύνητα μονοπάτια της τρίτης ηλικίας.
Το Coming Around (παγκόσμια πρεμιέρα) της Σάντρα Ιτάινεν καταγράφει το δύσβατο ταξίδι μιας ομοφυλόφιλης νεαρής Μουσουλμάνας προς την ορατότητα και την αποδοχή από την ίδια της την οικογένεια και την κοινότητα.
Το Domingo Domingo (παγκόσμια πρεμιέρα) της Λάουρα Γκαρθία Αντρέου ξεδιπλώνει μια ιστορία αντίστασης και πάθους για ζωή, όπου ένας απλός αγρότης ορθώνει ανάστημα σε πολυεθνικές και καρτέλ.
Στο Leon (παγκόσμια πρεμιέρα) του Βόιτσεχ Γκοστόμτσικ η καλλιτεχνική δημιουργία, το πέρασμα του χρόνου και η διαχείριση της απώλειας γίνονται ένα μέσα από το πορτρέτο του Λεόν, ενός ηλικιωμένου περφόρμερ και συντρόφου του διάσημου σχεδιαστή μόδας, Τιερί Μιγκλέρ.
Στο ντοκιμαντέρ The Woman of Stars and Mountains (παγκόσμια πρεμιέρα) του Σαντιάγκο Εστέινου γινόμαστε μάρτυρες της προκατάληψης και των διακρίσεων που βιώνουν οι γυναίκες στο Μεξικό, μέσα από την ιστορία μιας αυτόχθονης που πέρασε δέκα χρόνια σε μια ψυχιατρική κλινική.
Στο The DNA of Dignity (διεθνής πρεμιέρα) ο Γιαν Μπάουμγκαρτνερ αποτίνει φόρο τιμής στους επιστήμονες και τους ερευνητές που αγωνίζονται για να κρατήσουν ζωντανή τη μνήμη και την ταυτότητα των άταφων θυμάτων του εμφυλίου της πρώην Γιουγκοσλαβίας.
Το The Voice (διεθνής πρεμιέρα) της Ντομίνικα Μοντεάν-Πάνκοβ τρυπώνει στα ενδότερα ενός κέντρου εκπαίδευσης νεαρών μοναχών στην Πολωνία, θέτοντας μια σειρά από ερωτήματα για τα όρια, τη φύση και τις ποικίλες εκδοχές της πίστης.
Το 5 Seasons of Revolution (ευρωπαϊκή πρεμιέρα) της Lina είναι μια απόδοση τιμών στη μαχητική και ανεξάρτητη δημοσιογραφία, αλλά και μια καταγραφή της ζωής μια ομάδας φίλων που αλλάζει ριζικά στη βαριά σκιά του πολέμου της Συρίας.
Στο ντοκιμαντέρ Is There Anybody Out There? (ευρωπαϊκή πρεμιέρα) η σκηνοθέτιδα Έλα Γκλέντινινγκ μοιράζεται μαζί μας τη βία και τις διακρίσεις που έχει υποστεί η ίδια, όπως αμέτρητοι ακόμη συνάνθρωποί μας με κινητικές δυσκολίες.
Στο Red Herring (ευρωπαϊκή πρεμιέρα) του Κιτ Βίνσεντ συμμετέχουμε στο τρυφερό ταξίδι συμφιλίωσης και αυτογνωσίας μιας οικογένειας, με αφορμή μια επικείμενη απώλεια.
>>Film Forward
Στο διαγωνιστικό τμήμα >>Film Forward, που παρουσιάζει ταινίες που αμφισβητούν τις συμβάσεις και αρθρώνουν μια νέα και τολμηρή κινηματογραφική γλώσσα, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει δέκα ταινίες. Τα βραβεία που απονέμονται είναι ο Χρυσός Αλέξανδρος >>Film Forward, με χρηματικό έπαθλο 6.000 ευρώ, και ο Αργυρός Αλέξανδρος, με χρηματικό έπαθλο 3.000 €.
Οι ταινίες του τμήματος >>Film Forward:
Το Άβατον (παγκόσμια πρεμιέρα) της Ειρήνης Καραγιαννοπούλου έχει στο επίκεντρό του τους άκαμπτους κανόνες του Αγίου Όρους, που δεν επιτρέπουν την είσοδο στις γυναίκες, εδραιώνοντας ένα είδος πνευματικού αποκλεισμού.
Στη Βάρδια (ελληνική πρεμιέρα) ο Γρηγόρης Ρέντης μάς μεταφέρει στα ανοιχτά των ακτών της Σομαλίας, φέρνοντας στο φως έναν άγνωστο κόσμο: την καθημερινότητα των μισθοφόρων που έχουν αναλάβει να προστατεύουν τα πλοία από τις πειρατικές επιθέσεις.
Το ντοκιμαντέρ Θερμαστής (παγκόσμια πρεμιέρα) του Στέλιου Μπουζιώτη, μέσα από νοσταλγικά στιγμιότυπα και οικογενειακά βίντεο από πέντε δεκαετίες, ξεθάβει καλά κρυμμένα οικογενειακά μυστικά, απευθύνοντας ένα γράμμα συγχώρεσης και συμφιλίωσης με την απώλεια.
Το Herd (παγκόσμια πρεμιέρα) του Μισέλ Νεγκροπόντε στρέφει το βλέμμα του σε ένα κοπάδι αγελάδες και ταυτόχρονα σε εικόνες που σχολιάζουν τη σχέση μας με τον πλανήτη.
Στο The Sharpness of the Scissors (παγκόσμια πρεμιέρα) ο Νταβίντ Μαρσιάλ Βαλβέρντι συνδέει τα προσωπικά του βιώματα από το Μπουένος Άιρες των 90s με μια καταγραφή των σχέσεων που ανέπτυξε με τους ερωτικούς του συντρόφους.
Το ντοκιμαντέρ A Common Sequence (διεθνής πρεμιέρα) των Μέρι Χελένα Κλαρκ και Μάικ Γκίμπισερ διερευνά τα ολοένα και πιο θολά όρια ανάμεσα στον φυσικό και τον μη-φυσικό κόσμο σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο πλαίσιο.
Το Inside My Heart (διεθνής πρεμιέρα) της Σάσκια Μπόντεκε ξεδιπλώνει μια συγκινητική ιστορία ανθρώπινης θέλησης, αποδεικνύοντας πως η δύναμη της καρδιάς συχνά υπερβαίνει κάθε εμπόδιο που θέτουν το σώμα και το μυαλό.
Στο Starring Jerry As Himself (διεθνής πρεμιέρα) ο Λο Τσεν ισορροπεί ανάμεσα στη μυθοπλασία και την τεκμηρίωση, καταγράφοντας την ιστορία του πατέρα του, ο οποίος στρατολογήθηκε από την κινεζική αστυνομία ως μυστικός πράκτορας και ανακάλυψε στην πορεία μια σκοτεινή αλήθεια.
Το ντοκιμαντέρ Blue Bag Life (ευρωπαϊκή πρεμιέρα) των Άλεξ Φράι, Ρεμπέκα Λόιντ Έβανς και Λίζα Σέλμπι περιστρέφεται γύρω από μια ιστορία απώλειας και εγκατάλειψης για να αναστοχαστεί την έννοια της μητρότητας και τη σκληρή πραγματικότητα του εθισμού.
Το Iron Butterflies (ευρωπαϊκή πρεμιέρα) του Ρόμαν Λιούμπιι ανατρέχει στις απαρχές του ουκρανικού δράματος και τη συντριβή της πτήσης 17 της Malaysia Airlines, τον Ιούλιο του 2014, ρίχνοντας φως σε ένα −πιθανώς− ανεξιχνίαστο έγκλημα πολέμου.
