Τάκης Μπαρδάκος

Ημερομηνία Δημοσίευσης: 18/03/2016

Τάκης Μπαρδάκος: “H Αθήνα από κάτω – Το ντοκιμαντέρ των νεόπτωχων”

“Ένα σκληρό και αποδομημένο φιλμ, όσο σκληρή και αδιέξοδη είναι και η ίδια η ζωή”

“Η Αθήνα από Κάτω” – Το ντοκιμαντέρ των νεόπτωχων είναι μια σκληρή ταινία για τη σκληρή και αδιέξοδη πραγματικότητα- δημιούργημα της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα!

Ένα φιλμ απογυμνωμένο από καλογυαλισμένες αλήθειες και ωραιοποιημένες καταστάσεις που αποτυπώνει με γλώσσα ωμή, αιχμηρή – αλλά άκρως ρεαλιστική – την απεχθή πραγματικότητα της ανθρωπιστικής κρίσης, της φτωχοποίησης, της ανεργίας, της συνακόλουθης κοινωνικής εξαθλίωσης.

Η ταινία δημιουργήθηκε από τους Κάτω για τους Κάτω, αφού οι ίδιοι οι συντελεστές της ανήκουν στην τάξη των Νεόπτωχων – θύματα και οι ίδιοι -όπως εξάλλου και οι ήρωες του φιλμ.

Με μοτίβο την Αθήνα, ο κινηματογραφικός φακός του δημιουργού της ταινίας, Τάκη Μπαρδάκου εστιάζει με ακρίβεια στη νέα κοινωνική τάξη – γέννημα της Κρίσης στην Ελλάδα, τους Νεόπτωχους μέσα από εικόνες εξαθλίωσης, όπως αυτές αποτυπώνονται μέσα από τις ζωές των θυμάτων-ηρώων της που βιώνουν ανελέητα την συγκλονιστική νέα πραγματικότητα.

Το ντοκιμαντέρ με απώτερο στόχο του να αφυπνίσει συνειδήσεις, να ευαισθητοποιήσει, να κινητοποιήσει, να ενδυναμώσει την κοινωνική αλληλεγγύη, άκρως επίκαιρο και αναγκαίο, κατάφερε να συγκλονίσει τους φίλους του φετινού 18ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, στο οποίο επέλεξε να κάνει την επίσημη πρεμιέρα του!

“Η Αθήνα από Κάτω” ο τίτλος του ντοκιμαντέρ με το οποίο συμμετέχετε ως σεναριογράφος – σκηνοθέτης – φωτογράφος στο φετινό Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και αφορά στην κοινωνία των Νεόπτωχων της Ελλάδας της Κρίσης! Δώστε μας εν συνόψει το στίγμα του και την ταυτότητά του! Ποιο το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της ταινίας σας;

Η ταινία αυτή, ίσως και να αποτελεί την «παραφωνία» στο γενικό χαρούμενο κλίμα του φεστιβάλ ντοκιμαντέρ διότι δεν φτιάχτηκε για να προσφέρει στο θεατή μια διασκεδαστική έξοδο, με ωραίες εικόνες φανταστικά τοπία και ελπιδοφόρα μηνύματα ή με ένα ωραίο happy end. Από την πρώτη έως την τελευταία εικόνα, σου σφίγγει το στομάχι σε αναγκάζει να σφίξεις τα χείλη σου και να αισθανθείς κυρίως με το μέσα σου, με τα μάτια της ψυχής. Αν στο τέλος αγανακτήσεις και πεις δεν μπορεί να συμβαίνουν αυτά και να είμαι αμέτοχος κάτι πρέπει να κάνω κι εγώ, τότε το φιλμ αυτό έχει πετύχει το σκοπό του.

Η ταινία σας είναι μια ταινία από τους Κάτω για τους Κάτω! Δώστε μας τον ορισμό των “Κάτω” και την ερμηνεία του υπότιτλου της!

Η ταινία που φτιάχτηκε από αυτούς που χτυπήθηκαν από την κρίση και από εκεί που είχαν μια κανονική ζωή, κατέπεσαν στην κατηγορία των νεόπτωχων, χωρίς καμία προοπτική και το χειρότερο χωρίς μέλλον. Τόσο οι δημιουργοί όσο και οι συμμετέχοντες είναι σε αυτή την κατηγορία. Είναι οι από κάτω της κοινωνικής πυραμίδας και βεβαίως αναφέρεται στα προσωπικά, οικονομικά αλλά κυρίως στα κοινωνικά και αδιέξοδα που με βίαιο τρόπο επιβλήθηκαν στην ελληνική κοινωνία.

Πώς γεννήθηκε και εν συνεχεία πώς υλοποιήθηκε το φιλμ;

Το περίεργο είναι δεν αποφάσισε να γυριστεί αυτή η ταινία. Στα τέλη του 2011 αρχές του 2012 βλέποντας γύρω μου αλλά και σε μένα προσωπικά, την διάλυση που επικρατεί, απελπισμένους ανθρώπους να τρώνε απ τα σκουπίδια στις λαϊκές, τις καθημερινές αυτοκτονίες, τους ωμούς εκβιασμούς των τραπεζών σε άνεργους χωρίς κανένα εισόδημα, τις καθημερινές εξώσεις ενοικιαστών, τα σπίτια χωρίς θέρμανση και χωρίς ρεύμα, βλέποντας και ζώντας όλα αυτά, είπα κάτι πρέπει να κάνω. Πήρα λοιπόν την κινηματογραφική κάμερα κι άρχισα να καταγράφω αυτές τις εικόνες της καθημερινής σιωπηρής βίας, στους δρόμους της Αθήνας, αλλά και στα σπίτια τα ρημαγμένα από την οικονομική ανέχεια. Έτσι ξεκίνησα και έχοντας καθημερινή επαφή με επιτροπές αλληλεγγύης της γειτονίας, με κόσμο από συσσίτια και σε μια περίοδο 3 χρόνων κινηματογράφησης, είδα ότι υπάρχει συγκλονιστικό υλικό που θα ήταν κρίμα να μη βγει στην επιφάνεια και τότε αποφάσισα να γίνει η ταινία.

Στην ταινία σας εστιάζετε τον κινηματογραφικό σας φακό μόνον στην κοινωνία νεόπτωχων της Αθήνας! Είναι σκόπιμη η ειδική αναφορά σας και πώς ερμηνεύεται;

Έχουμε επικεντρωθεί στην Αθήνα διότι, σε αυτή τη μεγαλούπολη, μέσα από όσα έχουν γίνει, έχει σπάσει ο κοινωνικός ιστός από τη βιαιότητα και το μέγεθος των οικονομικών μέτρων που επιβλήθηκαν με αποτέλεσμα τα εξωπραγματικά ποσοστά ανεργίας.

Η αποδόμηση και η αποτύπωση της αδιέξοδης σημερινής πραγματικότητας αποδίδεται με τρόπο ωμό, ρεαλιστικό και σκληρό! Πιστεύετε, ότι η αλήθεια πρέπει να απεικονίζεται με άκρως αιχμηρό λόγο στην τέχνη, όπως στην ταινία σας;

Επέλεξα, με έναν πολύ σκληρό τρόπο όπως κι εσείς είδατε, κυρίως για να αφυπνίσω συνειδήσεις. Με κινηματογραφική ματιά όμως, μακριά από ρεπορταζιακού τύπου ή τηλεοπτικές προσεγγίσεις. Η γραφή της ταινίας έχει πραγματικά το στοιχείο της αποδόμησης, γιατί αποδομημένοι και σε αδιέξοδο είναι οι χαρακτήρες και οι ιστορίες που περιγράφει. Από την άλλη αυτό το φιλμ μας θυμίζει με αγωνία ότι ένα κινηματογραφικό σκηνοθετημένο έργο, δεν είναι η ίδια η ζωή δεν είναι η απόλυτη αλήθεια, αλλά είναι η αλήθεια και η άποψη των δημιουργών της.

Ποιες οι τεχνικές και άλλες δυσκολίες που είχατε να αντιμετωπίσετε ως δημιουργός της ταινίας;

Στο τεχνικό κομμάτι στη διάρκεια των 3 χρόνων, δουλέψαμε με δανεικό κινηματογραφικό εξοπλισμό, από φίλους κινηματογραφιστές και με διαφορετικών τύπων κάμερες. Η επαγγελματική εμπειρία μας, μας βοήθησε να μην φαίνονται αυτές οι διαφορές στο τελικό αποτέλεσμα. Τα προβλήματα μεγάλωναν όταν χρειάζονταν κεφάλαια για να μπούμε σε εργαστήρια, για τα στάδια μοντάζ, επεξεργασίας εικόνας, μεταγραφές, αγοράς σκληρών δίσκων, επεξεργασίας ήχου, trailer, μεταφράσεις , υποτιτλισμοί, κλπ. Κάθε φορά όμως που κολλούσαμε κάπου, είχαμε τη στήριξη πολιτών με δωρεές μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα (crowdfunding) και επίσης επαγγελματίες του χώρου μας προσφέρουν αφιλοκερδώς εργασία για τους σκοπούς της ταινίας. Δημιουργήθηκε χωρίς κι εμείς να το περιμένουμε, ένα μίνι κίνημα οικονομικής – υλικής στήριξης της παραγωγής, από δεκάδες ευαισθητοποιημένους πολίτες και συλλογικότητες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, τα ονόματα των οποίων υπάρχουν τιμητικά στους τίτλους τέλους της ταινίας.

Ποιος ο στόχος της ταινίας σας και ποια η απήχηση που είχε στο κινηματογραφόφιλο κοινό του 18ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης;

Αυτό που θα θέλαμε είναι να αλλάξουμε την κοινωνία!!! Στόχος της προσπάθειάς μας είναι να φέρουμε τους από κάτω στο προσκήνιο, στην επικαιρότητα. Να φωνάξουμε ότι η ζωή δεν μπορεί να είναι ένα απέραντο πορτοφόλι όπου μοναδική αξία είναι το κέρδος. Να βοηθήσουμε στη δημιουργία συνείδησης ανθρωπισμού και αλληλεγγύης. Επιλέξαμε να κάνουμε την παγκόσμια πρεμιέρα στο Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης και δικαιωθήκαμε. Η ταινία μας προβλήθηκε σε μια κατάμεστη αίθουσα, sold out. Το κοινό ή σωστότερα οι πολίτες της Θεσσαλονίκης αγκάλιασαν με θέρμη την ΑΘΗΝΑ ΑΠΟ ΚΑΤΩ.

Ποια η εκτίμησή σας για το ιστορικό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης που φέτος ενηλικιώθηκε;

Ένα από τα σημαντικότερα φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Ευρώπης, άρτια οργάνωση, εξυπηρέτηση στους συμμετέχοντες υποδειγματική, άψογο γραφείο τύπου, πολλές και ενδιαφέρουσες ταινίες

Ποια η προσωπική αποτίμησή σας για την ταινία που αποτελεί την πρώτη σας σκηνοθετική απόπειρα σε ταινία μεγάλου μήκους;

Όπως στη διαδικασία της παραγωγής εκφράστηκε μια μαζική στήριξη στην παραγωγή, κάτι παρόμοιο ζήσαμε και εδώ στο Φεστιβάλ. Η απήχηση της ταινίας, μας ξεπέρασε, με δεκάδες δημοσιεύσεις στον τύπο, σε ιστοσελίδες, σε τηλεοπτικά δίκτυα. Η ΕΡΤ 3 που στηρίζει πολύπλευρα το θεσμό του φεστιβάλ, έκανε στην ταινία μας μια πολύ σημαντική παρουσίαση, συλλογικότητες της πόλης βρέθηκαν κοντά μας και η κοινωνική κουζίνα Θεσσαλονίκης, μας είχε υπό την προστασία της. Υποκλινόμαστε!!!

Εν κατακλείδι, υπάρχει σήμερα ταυτότητα στην 7η Τέχνη στη σημερινή Ελλάδα της κρίσης; Μπορεί η τέχνη να δώσει λύσεις ή να προτείνει νέους δρόμους ανάκαμψης; Ποια εκτιμάτε, ότι είναι η αποστολή της σε δυσοίωνους καιρούς;

Ο πολιτισμός για την πολιτεία τελεί υπό διωγμό. Θεωρείται ένα είδος πολυτελείας. Σε αυτές τις συνθήκες είναι αξιέπαινες έως και ηρωικές οι προσπάθειες των ελλήνων κινηματογραφιστών, που με ελάχιστα μέσα χωρίς επίσημες χρηματοδοτήσεις, προχωρούν σε παραγωγές κινηματογραφικών έργων. Σε αυτές τις πολύ δύσκολες συνθήκες η παραγωγή και η συμμετοχή πάνω από 70 ελληνικών ταινιών στο 18ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης είναι άξια συγχαρητηρίων και θαυμασμού.