Γιώργος Αυγερινός

Ημερομηνία Δημοσίευσης: 30/05/2017

Γιώργος Αυγερινός- “Μια πολυσχιδής καλλιτεχνική προσωπικότητα”

“Το Κέρας” του Γιώργου Αυγερινού

Θεατρολόγος – Σκηνοθέτης – Ηθοποιός – Συγγραφέας – Δάσκαλος Υποκριτικής

 

Ο Γιώργος Αυγερινός αποτελεί αδιαμφισβήτητα μια πολυσήμαντη, πολυσχιδή, ανήσυχη και άκρως καλλιτεχνική φύση που δε διστάζει ν’ ακροβατεί μεταξύ της πραγματικότητας της ζωής και του ονείρου της τέχνης!

Αιώνιος εραστής του θεάτρου και άξιος υπηρέτης της, ασυμβίβαστος, αυθεντικός και εμπνευσμένος καλλιτέχνης, οραματιστής του ποιοτικού, “υψηλού” θεάτρου τολμά, ρισκάρει, προχωρά με δύναμη ως τον άνθρωπο που έμαθε να παλεύει ατρόμητος κόντρα στους δυνατούς ανέμους και να βγαίνει πάντα αλώβητος συνεχίζοντας ν’ ονειρεύεται ακόμη με μάτια ανοιχτά εμμένοντας πιστός στα υψηλά ιδανικά και τις αξίες της ζωής.

Γεννημένος στη Θεσσαλονίκη, αριστούχος απόφοιτος του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, Metropolitan University με τιμητική διάκριση, θα επεκτείνει τον κύκλο των καλλιτεχνικών σπουδών του στον κινηματογράφο, αλλά και το θέατρο (υποκριτική, σκηνοθεσία, υποκριτική, παραγωγή στη Μεγάλη Βρετανία και τις Η.Π.Α. διανθίζοντας τες με αξιόλογες συνεργασίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ έχει διδάξει σε Ανώτερες Δραματικές Σχολές και Θεατρικά Εργαστήρια διεθνώς.

Το πολυδιάστατο ταλέντο του δεν τον παγιδεύει σε δρόμους εύκολης επιτυχίας , αλλά με το αμέριστο πάθος του για την ποιότητα της τέχνης την υπερασπίζεται όσο μπορεί μέσα από μια διαρκή και εμμονική αναζήτηση της αλήθειας της τέχνης και της υψηλής αισθητικής της.

Πρόσφατα, ανέβασε επιτυχώς σε μια επιλεγμένη θεατρική σκηνή τέχνης , το Θέατρο ¨Άρατος” το νέο του έργο – την κοινωνική μαύρη κομεντί “Το Κέρας του Ρινόκερου” με την πολύπλευρη ιδιότητά του σ’ αυτό συγγραφέας, σκηνοθέτης, πρωταγωνιστής)…

Πώς προκύπτει η υποκριτική στη ζωή σας; Πότε προσδιορίζεται χρονικά η επαγγελματική ενασχόλησή σας με την υποκριτική τέχνη;

Από τις πρώτες μνήμες που έχω ως παιδί, πάντα θυμάμαι τον εαυτό μου να λέει με σιγουριά και αυτοπεποίθηση ότι όταν μεγαλώσω θα γίνω ηθοποιός. Δεν ξέρω τι ακριβώς το είχε προκαλέσει αυτό για να είμαι ειλικρινής. Αλλά με θυμάμαι σε πολύ μικρή ηλικία να προσπαθώ να καταλάβω και να επινοώ απίστευτα σενάρια, σχετικά με το πώς και από που ‘μπαίνουν’ οι ‘διάφοροι μικροκαμωμένοι άνθρωποι’ που βλέπουμε να ‘μιλούν και να κινούνται’ μέσα σε αυτό το κουτί που οι μεγάλοι ονόμαζαν ‘τηλεόραση’! Η επαγγελματική μου ενασχόληση με την υποκριτική ήρθε αρκετά χρόνια αργότερα, αφότου είχε προηγηθεί μία σειρά ετών ερασιτεχνικής ενασχόλησης στο θέατρο στην παιδική και εφηβική μου ηλικία.

Ποιοι παράγοντες συνετέλεσαν στη διαμόρφωση της καλλιτεχνικής σας σταδιοδρομίας; Σε ποιο βαθμό επηρέασαν οι πολύπλευρες θεατρικές σας σπουδές (θεατρολογία, υποκριτική, σκηνοθεσία, διασκευή – μετάφραση – συγγραφή);

Καθώς μεγάλωνα ένιωθα όλο και περισσότερο την ανάγκη να ασχοληθώ με την υποκριτική και το θέατρο, τον κινηματογράφο. Δεν με ενδιέφερε τόσο το ‘ματαιόδοξο’ κομμάτι αυτής της διαδικασίας. Δεν με απασχολούσε και τόσο αν θα ήμουν στο επίκεντρο και στο spotlight, όπως λένε στην Αμερική, γιατί αυτό που με ενδιέφερε περισσότερο στην υποκριτική ήταν να μπαίνω στην ψυχολογία άλλων ανθρώπων, να ενσαρκώνω χαρακτήρες και να βιώνω έντονα όλες αυτές τις ψυχικές μεταστάσεις. Όλοι οι μεγάλοι ηθοποιοί που έβλεπα, Έλληνες και ξένοι, επηρέασαν την καλλιτεχνική μου πορεία σε πολύ μεγάλο βαθμό γιατί όλα μου τα βήματα προς αυτή τη κατεύθυνση εμπνέονταν από αυτούς. Αλλά και πολλά στοιχεία του χαρακτήρα μου έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στο να διαμορφωθεί με αυτόν τον τρόπο το καλλιτεχνικό μου ταξίδι.

Είμαι άνθρωπος που θέτει στόχους και τους κυνηγάει με επιμονή και μεθοδικά, με μεγάλο βαθμό αυταπάρνησης και αυτοσυγκέντρωσης. Σταματάω μόνο αν στην πορεία της επίτευξης κάποιου στόχου, διακρίνω ότι δεν αξίζει ή ότι μπορεί να βλάψει άλλους. Οι πολύπλευρες σπουδές μου σίγουρα ήταν ο κύριος παράγοντας που επηρέασε την συγκεκριμένη διαμόρφωση της καλλιτεχνικής μου πορείας. Χρησιμοποιώ όλα αυτά τα στοιχεία στην τέχνη μου. Φυσικά μέσα μου πιστεύω ότι η πρωταρχική μου ιδιότητα είναι αυτή του ηθοποιού. Από αυτό ξεκινούν όλα και στην πορεία συγκλίνουν και όλες οι άλλες συναφείς ιδιότητες, έτσι ώστε το αποτέλεσμα να είναι πιο ολοκληρωμένο και εμπεριστατωμένο.

Με αφορμή το πρόσφατο θεατρικό σας έργο – κοινωνική μαύρη κωμωδία στο θέατρο τέχνης “Άρατος” “Το κέρας του Ρινόκερου”, πείτε μας πως προχωρήσατε στην συγκεκριμένη επιλογή και ποιο το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό γνώρισμά του; Δώστε μας, αν θέλετε, εν συνόψει το στίγμα και την ταυτότητά του! Ποια κοινωνικά μηνύματα διαπερνά στο θεατή;

Επέλεξα να παρουσιάσω ‘Το Κέρας του Ρινόκερου’ κατόπιν αρκετής σκέψης γιατί έχω γράψει 25 θεατρικά έργα που καυτηριάζουν και σατιρίζουν κοινωνικά θέματα, και τα οποία κατά την γνώμη μου έχουν και αυτά αρκετά μηνύματα να προσφέρουν στους θεατές. ‘Το Κέρας του Ρινόκερου’ όμως έχει μία ιδιαιτερότητα, κάτι που το ξεχωρίζει από τα άλλα.

Μιλάει για μία κατάσταση του ελληνικού κοινωνικού γίγνεσθαι, την οποία είχαμε εντελώς ξεχάσει τα τελευταία χρόνια, την είχαμε ‘σπρώξει κάτω από το χαλάκι’ μέχρι που μας ‘χτύπησε την πόρτα και κάθισε φαρδιά πλατιά στον καναπέ του σαλονιού μας’. Μιλάει για τον Έλληνα μετανάστη που ‘χάνεται’ σε ένα όραμα ψεύτικης μεγαλοσύνης και απατηλής επιτυχίας και που δυστυχώς στο οποίο δεν υπάρχει διέξοδος. Φυσικά μέσα από αυτή τη κατάσταση των δύο Ελλήνων μεταναστών στην Νέα Υόρκη, που βρίσκονται χαμένοι σε μία περίεργη και ανιαρή πραγματικότητα, θίγονται συγχρόνως και διάφορα κοινωνικά θέματα που μας απασχολούν διαχρονικά. Θέματα όπως η άρνηση και η επακόλουθη έλλειψη επικοινωνίας, η υποκρισία των καθημερινών ανθρώπινων σχέσεων, οι υπεκφυγές σε διάφορα προβλήματα της ζωής, ή το να επαναπαύεται κάποιος σε αυτό που θεωρεί ασφαλές αλλά και που στην ουσία είναι ανώφελο και δεν οδηγεί πουθενά.

Ποια η δυσκολία της σκηνοθετικής σας σύλληψης στο έργο και κατά πόσο η θεατρική σας απόδοση αποτέλεσε πρόκληση για εσάς, ως σκηνοθέτη;

Δεν πιστεύω ότι υπήρχε κάποια ιδιαίτερη δυσκολία από σκηνοθετικής άποψης για το έργο αυτό. Η πρόκληση είχε να κάνει περισσότερο με το πώς αυτοί οι δύο χαρακτήρες θα μπορούσαν να ‘εκπληρώσουν την αποστολή τους’, δηλαδή να μεταφέρουν με επιτυχία τα σημαντικά στοιχεία της ψυχοσύνθεσης τους και της πλοκής – υπόθεσης του έργου. Και αυτό πιστεύω επιτεύχθηκε ως στόχος. Υπηρετώ το ρεαλιστικό θέατρο και θέλω όλα τα στοιχεία που συγκαταλέγονται και αφορούν κάποια παράσταση, να διακρίνονται από άφθονο ρεαλισμό. Αυτό μας βγαίνει με φυσικό τρόπο ως όντα που ζουν σε οργανωμένες κοινωνίες. Μιλάω για ρεαλισμό στην σκηνική δράση και στην παρουσίαση της πλοκής και των χαρακτήρων, γιατί το κείμενο πάντα έχει ύπερ-κείμενο, δηλαδή συμβολικές έννοιες κρυμμένες κάτω από τις λέξεις.

Πού έγκειται η δυσκολία ενός θεατρικού έργου Σκηνοθετικά – ερμηνευτικά – διασκευαστικά, με την πολυμορφική σας ιδιότητα σ’ αυτό;

Εάν στην παρουσίαση ενός έργου δεν γίνεται αβίαστα αυτή η διαδικασία, δηλαδή η ‘ομαλή προσαρμογή και ενορχήστρωση’ όλων αυτών των στοιχείων που αναφέρατε, τότε υπάρχει σοβαρό και αξεπέραστο κατά την γνώμη μου, πρόβλημα. Όταν σκηνοθετείς και οι ηθοποιοί σου δεν κατανοούν ή μεταφράζουν λανθασμένα κάποια στοιχεία των χαρακτήρων τους, τότε η δυσκολία ‘προσγειώνεται’ πάνω στην σκηνοθεσία.

Όταν παίζεις και κάποιο ρόλο στο ίδιο έργο με το πρόβλημα που ανέφερα, τότε το πρόβλημα είναι εις διπλούν γιατί χάνεις και την επικοινωνία ως ηθοποιός. Αναλόγως των περιστάσεων εμφανίζονται και οι ανάλογες δυσκολίες, οι οποίες μπορούν να ξεπεραστούν μόνο με την πολυετή εμπειρία και την ανάλογη αντίληψη. Για να ξεπεραστούν οι δυσκολίες θα πρέπει ως σκηνοθέτης να ‘εναρμονίσεις’ όλα αυτά τα στοιχεία και να δημιουργήσεις μια πλατφόρμα ισορροπίας που θα εξυπηρετήσει την παράσταση ως ‘μαξιλάρι ασφαλείας’. Αυτή είναι κυρίως η πρόκληση που καλείσαι να αντιμετωπίσεις ως ενορχηστρωτής κάποιας παράστασης, και αυτό φυσικά ίσχυε και στο ‘Κέρας του Ρινόκερου’.

Προσδιορίστε μας την έννοια του θεάτρου ως δημιουργός του!

Το θέατρο παρέχει ‘πολυμορφικές υπηρεσίες’ στους ανθρώπους που το παρακολουθούν ή που συμμετέχουν σε αυτό. Έτσι και για μένα έχει μία πολυμορφική διάσταση. Γιατί εκτός από δημιουργός είμαι ταυτόχρονα και θεατής. Το θεωρώ ως την πιο σημαντική αποσυμπίεση και αποσυμφόρηση από τα ‘δεινά’ της καθημερινότητας μας και της ανιαρής πολλές φορές ρουτίνας μας. Απεμπλοκάρει το μυαλό και την ψυχή μας και μας προσφέρει ζωτικής σημασίας αναζωογόνηση.

Μας κάνει να σκεφτόμαστε, μας κάνει να νιώθουμε, μας προσφέρει ζωή. Λειτουργεί ως πηγή γνώσης, έμπνευσης και ορθής σκέψης. Είναι μία διαδικασία που δεν θα μας προδώσει ποτέ γιατί το θέατρο είναι συνυφασμένο με την ανθρώπινη ύπαρξη και όσο υπάρχουμε εμείς θα υπάρχει και αυτό να μας προσφέρει τις τόσο σημαντικές υπηρεσίες του.

Πώς αντιλαμβάνεται ο θεατής την αξία ενός έργου τέχνης – μιας θεατρικής παράστασης;

Ο κάθε άνθρωπος και εν δυνάμει θεατής έχει τα δικά του φίλτρα διανόησης και συναίσθησης. Και σύμφωνα με αυτά τα φίλτρα αντιλαμβάνεται ανάλογα την θεατρική πράξη που παρουσιάζεται μπροστά του. Υπάρχουν φυσικά κάποια πράγματα τα οποία οι περισσότεροι από μας τα αντιλαμβανόμαστε με παρόμοιο τρόπο, ταυτιζόμαστε δηλαδή μέχρι ενός σημείου, χωρίς αυτό όμως να είναι και απόλυτη αλήθεια.

Η αξία ενός θεατρικού ή εικαστικού έργου μεταφέρεται με επιτυχία όταν δημιουργούνται και παρέχονται στους ‘αποδέκτες’ σημεία ταύτισης με σημαντικές έννοιες. Όσο πιο πολλά είναι αυτά τα σημεία ταύτισης σε συνάρτηση με την σπουδαιότητα τους, τόσο πιο έντονα έρχεται στην επιφάνεια και η αξία του εκάστοτε έργου για τον θεατή.

Ποιο το προσωπικό σας ζητούμενο ως σκηνοθέτης – δημιουργός στο θέατρο;

Κάποτε δημιουργούσα τέχνη περισσότερο για μένα και μετά για τους αποδέκτες της. Εδώ και κάποια χρόνια έχουν αντιστραφεί αυτοί οι όροι. Ξεκινάω δηλαδή με την σκέψη τι θα ήταν σημαντικό για να δουν οι θεατές, τι θα τους ενδιέφερε, τι θα τους βοηθούσε στην ζωή τους ή θα τους έλυνε κάποια προβλήματα. Αυτό αποτελεί πλέον την αφετηρία της τέχνης μου, το να υπηρετώ και να παρουσιάζω δηλαδή αυτό που θα ήταν ωφέλιμο στο κοινό. Αυτό λειτουργεί ως ζητούμενο για να ξεκινήσω κάποιο ΄καλλιτεχνικό ταξίδι΄, είτε αυτό είναι συγγραφή ενός έργου, μια ερμηνεία χαρακτήρα ή μία σκηνοθεσία.

Επόμενο καλλιτεχνικό – επαγγελματικό σας βήμα;

Θα ήθελα να συνεχίσω να παρουσιάζω δικά μου έργα. Έχω θέσει κάποια ως προτεραιότητες για το εγγύς μέλλον. Θα ήθελα να ενσαρκώσω κάποιους από τους χαρακτήρες των έργων μου που με ιντριγκάρουν. Τα έχω βάλει σε μία λογική σειρά σύμφωνα με τα τωρινά δεδομένα μου και θα προχωρήσω προς αυτή τη κατεύθυνση. Το επόμενο πιστεύω ότι θα είναι ένα πολιτικό θρίλερ με τίτλο ‘Το Μαρτύριο του Σίσυφου’. Συζητώ ήδη με κάποιους ηθοποιούς σχετικά με αυτό για να παρουσιαστεί την νέα θεατρική σεζόν. Θα ήθελα όμως να επαναφέρω και ‘Το Κέρας του Ρινόκερου’. Πιστεύω δεν έδωσε αυτά που θα μπορούσε λόγω των συνθηκών.

Πώς αποτιμάτε το επίπεδο της καλλιτεχνικής και δη της θεατρικής δημιουργίας και κατ’ επέκταση της τέχνης στην Ελλάδα της Κρίσης; Πιστεύετε, ως έμπειρος καλλιτέχνης – δημιουργός, ότι η τέχνη δύναται ν’ ανοίξει νέους δρόμους ανάκαμψης;

Είναι σίγουρο και προφανές ότι η οικονομική κρίση επεκτάθηκε και στις τέχνες με κατά-στροφικό ίσως τρόπο. Από αυτή τη λαίλαπα δεν θα μπορούσε να είχε ξεφύγει φυσικά και το θέατρο μαζί με όλα τα υπόλοιπα καλλιτεχνικά δρώμενα. Η κρίση ‘χτύπησε’ τα πιο αδύναμα στοιχεία της θεατρικής πράξης, όπως τα μικρά αυτοσυντηρούμενα θέατρα, τους ανεξάρτητους παραγωγούς, θεατρικές ομάδες με πολύ μικρό budget, ηθοποιούς με χαμηλές απολαβές, κλπ. Στα μεγάλα θέατρα η κρίση αυτή δεν είναι τόσο εμφανής αλλά σίγουρα υπάρχει, με αποτέλεσμα να μην γίνονται παραγωγές με πολύ μεγάλο budget όπως γίνονταν παλαιότερα.

Αυτό που είναι όμως πολύ ενθαρρυντικό είναι ότι ο κόσμος συνεχίζει να υποστηρίζει τις τέχνες και όσο υπάρχουν θεατές να πηγαίνουν στο θέατρο, θα συνεχίζεται και η θεατρική εμπειρία. Η θεατρική δημιουργία υπάρχει πλέον ίσως κατά ένα μεγάλο ποσοστό λοβοτομημένη, αλλά πιστεύω ότι σύντομα θα ανακάμψει. Και αυτό και δεν θα έχει σχέση τόσο με οικονομικούς παράγοντες, αλλά θα συνδέεται άμεσα από την μια μεριά με την αγάπη των δημιουργών προς την τέχνη και από την άλλη με την αγάπη και την συμπαράσταση του κόσμου προς αυτήν. Όσο για το αν η τέχνη δύναται να ανοίξει νέους δρόμους ανάκαμψης για την ζωή μας γενικότερα, πιστεύω ειλικρινά ότι θα το καταφέρει και αυτό κάποια στιγμή όταν όλη αυτή η ‘σκόνη της αμμοθύελλας’ που μας χτύπησε διαλυθεί και αρχίσουμε σιγά σιγά να επανερχόμαστε στα φυσιολογικά μας κοινωνικά δεδομένα.

Υφίσταται, εκτιμάτε, κρίση στην Τέχνη σήμερα;

Κατά την γνώμη μου η λέξη ΄κρίση’ είναι συνυφασμένη με την τέχνη. Κρίση υπάρχει φυσικά σήμερα που μεταφράζεται με διάφορους τρόπους και προέρχεται από διαφορετικά αίτια, αλλά κάποιου είδους κρίση υπήρχε ανέκαθεν για την τέχνη.

Η τέχνη έχει μάθει διαχρονικά να επιβιώνει μέσα από διαφόρων ειδών κρίσεις. Είναι μία αέναη εμπειρία που φαινομενικά κάποιες φορές διατρέχει κάποια κρίση που μπορεί να είναι οικονομική, κοινωνικο-πολιτική, ηθική ή ότι άλλο, αλλά κάποια στιγμή ανακάμπτει από αυτό, συνεχίζει την δημιουργική της πορεία και εξελίσσεται.

Ποια η κύρια αποστολή της τέχνης σε δυσοίωνους και δίσεκτους καιρούς, όπως σήμερα;

Μία από τις ιδιαίτερες ιδιότητες της τέχνης είναι η υπηρεσία που προσφέρει ως στυλοβάτης ενός πολιτισμού, μιας κουλτούρας, αλλά και ως ‘συντηρητής’ των ηθών και των εθίμων ενός λαού. Αυτή της η ιδιότητα που αποτελεί ίσως και το πιο αξιοσημείωτο στοιχείο της ταυτότητας της θα πρέπει να καθορίζει και την κύρια αποστολή της σε δυσοίωνους καιρούς.

Πώς διαβλέπετε το μέλλον του θεάτρου και της τέχνης στην Ελλάδα;

Είμαι σίγουρος ότι θα συνεχίσει να υπάρχει μια τεράστια προσφορά καλλιτεχνικής δημιουργίας στην Ελλάδα. Πιστεύω όμως ότι η τέχνη αυτή που θα προκύψει τα επόμενα χρόνια θα είναι μεταλλαγμένη σε πολλά της στοιχεία από την τωρινή, διαφορετική και μοναδική. Θα είναι ένα είδος ρηξικέλευθης τέχνης, κάτι δηλαδή πολύ διαφορετικό από αυτό που έχουμε συνηθίσει μέχρι τώρα, μία υβριδικής μορφής τέχνη με μοντέρνα και καινοτομικά στοιχεία. Έχω την εντύπωση ότι το θέατρο και η τέχνη γενικότερα τείνει να μετατραπεί σε ένα συνονθύλευμα τάσεων, προτάσεων και νοοτροπιών. Από αυτή τη τάση πιστεύω θα δημιουργηθεί μια υβριδική τέχνη που θα παντρεύει στοιχεία παγκοσμιοποίησης με τοπικά στοιχεία και διαφορετικούς τρόπους σκέψης και προσέγγισης ποικίλλων κοινωνικών θεμάτων και συμπεριφορών.

Εν κατακλείδι, ενυπάρχει η Ζωή στη Τέχνη ή η Τέχνη στη Ζωή; Ποια η προσωπική σας εκτίμηση;

Υπάρχει μία άρρηκτη σχέση συγκοινωνούντων δοχείων μεταξύ αυτών των δύο! Αναμφισβήτητα η ζωή μας παίρνει πνοή και διαμορφώνεται μέσα από την τέχνη αλλά σίγουρα ισχύει και το αντίθετο. Αν δεν υπήρχε η πραγματική μας ζωή δεν θα μπορούσε και η τέχνη να εμπνευστεί και να προχωρήσει προς τις διάφορες κατευθύνσεις που έχει επιλέξει. Από όποια πλευρά και να το προσεγγίσει κάποιος αυτό το ζήτημα, το συμπέρασμα είναι ότι αυτά τα δύο είναι αλληλένδετα και λειτουργούν αμοιβαία. Μία ερώτηση σαν και αυτή σε παραπέμπει στην γνωστή ‘απορία’ : «η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα;»…κατά την γνώμη μου δεν υπάρχει συγκεκριμένη απάντηση για το ποιο από τα δύο πρωτοστατεί ή εμπνέει το άλλο.