Χαρά Πιπερίδου

Ημερομηνία Δημοσίευσης: 23/07/2013

ΧΑΡΑ ΠΙΠΕΡΙΔΟΥ: “Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΗ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΣΥΓΚΕΚΑΛΥΜΜΕΝΗ ΒΙΑ”

“Να στοχάζεσαι ελεύθερα, να ελπίζεις ακόμη κι όταν φοβάσαι, να ονειρεύεσαι όχι μόνο όταν κοιμάσαι, να δημιουργείς, να ζεις και να πεθαίνεις χαρούμενος!”.

 

 

Ένα επαναστατικό, ασυμβίβαστο πνεύμα. Μια καλλιτέχνιδα, η οποία δεν αρκείται στις δεξιοτεχνικές της ικανότητες. Κύριο υλικό της οι ιδέες. Γι’ αυτήν η ιδέα είναι ο μηχανισμός που δημιουργεί τέχνη. Τα έργα της διαμορφώνονται με τη μέγιστη δυνατή οικονομία μέσων. Η διαλεκτική ανάμεσα στο εικαστικό έργο και την ιδέα τροφοδοτείται από τη συνεχή τριβή με το κοινωνικοπολιτικό “γίγνεσθαι”. Η τέχνη της είναι ένας τόπος, ο οποίος προσλαμβάνεται σε συνάρτηση με πολιτισμικά και κοινωνικά δεδομένα. Ως κύριο άξονα τοποθετεί το “σκέπτεσθαι”.

Με ποιο τρόπο πιστεύετε, η σύγχρονη τέχνη συμβάλλει στην κοινωνική και πολιτική ζωή του τόπου σήμερα;

Η σύγχρονη τέχνη οφείλει να εξαγγέλλει κοινωνικό μήνυμα και να σχολιάζει τη σύγχρονη πραγματικότητα. Η τέχνη ανέκαθεν αντικατόπτριζε την εκάστοτε εποχή, τοιουτοτρόπως, σήμερα δεν πρέπει να περιορίζεται σε φορμαλιστικούς στόχους. Ο καλλιτέχνης καλείται να ανακαλύψει τους συνδετικούς δεσμούς με τον περιβάλλοντα χώρο. Τέχνη και χώρος είναι αλληλένδετα. Καθετί που επηρεάζει την κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα, αποτελεί συστατικό δημιουργίας.

Τα έργα σας απεικονίζουν μορφές βίας. Πιστεύετε ότι αυτές βρίσκουν το αντίστοιχό τους στην καθημερινότητά μας;

Στην τέχνη πάντα ενυπάρχει το στοιχείο της υπερβολής, όχι μόνο είναι επιτρεπτό αλλά και προσδόκιμο, διότι η υπερβολή αποβαίνει ιδανική συνθήκη για να μετουσιώσει το νόημα των κοινωνικών φαινομένων. Με ποιον τρόπο, για παράδειγμα, θα μπορούσε να αποδοθεί ρεαλιστικά η σημερινή βία; Η πραγματική βία, μεταφερόμενη στην εικόνα, ανάγεται σε «βία υπαινιγμών». Η σκληρότητα των γεγονότων της ζωής, μέσω της ζωγραφικής, γίνεται “εντύπωση”, δρα απευθείας στο νευρικό σύστημα. Ο μυστηριακός χαρακτήρας της τέχνης καθιστά “κανονικό” το εκ προοιμίου υπερβολικό.

Ποιες είναι οι έννοιες που σας απασχολούν στην τέχνη σας;

Η βία (εννοώντας τη βία της πραγματικότητας) είναι αναμφισβήτητα παρούσα σε όλες τις ενότητες των έργων μου. Δεν μπορώ να ξεφύγω από αυτήν, διότι η σχέση μου μαζί της (όπως καθενός) είναι αναπόφευκτη. Όλοι ασκούμε και μας ασκείται βία με διάφορους τρόπους. Η βία έχει πάμπολλες μορφές από την πλέον φανερή μέχρι την πιο συγκεκαλυμμένη, δυσδιάκριτη ή μεταμφιεσμένη. Καλώς ή κακώς, ανήκω σε αυτούς που “ξετρυπώνουν” τη βία ακόμη κι αν χρειάζεται να σπάσουν πολλά εκατοστά μπετόν… Η βία λοιπόν, είναι ο κεντρικός πυρήνας που συνδέεται με άλλους μικρότερους όπως η εξουσία, ο λόγος, ο ερωτισμός, η ηδονή, η καταστολή, η καθυπόταξη, ο πόνος (με την ευρεία έννοια) και όλοι μαζί ορίζουν τις κύριες συντεταγμένες του έργου μου.

Πιστεύετε ότι ο καλλιτέχνης αρκεί να βλέπει;

Ο καλλιτέχνης βλέπει γύρω του με τρόπο ιδιαίτερο, με διεισδυτικότητα και δημιουργική σκέψη. Όταν εμβαθύνει κανείς σε ένα πρόβλημα, τότε μόνο μπορεί να βρει διεξόδους και λύσεις. Αντιθέτως, όταν αντιμετωπίζει επιφανειακά ένα τραύμα επιβραδύνει την επούλωσή του. Το να ενημερώνομαι, να προβληματίζομαι, να στοχάζομαι για τις πληγές του σήμερα, αποτελεί το πρώτο βήμα της έρευνας και ενδεχομένως της ανακάλυψης θεραπευτικών οδών.

Τι είναι αυτό που απεχθάνεστε περισσότερο γύρω σας;

Απεχθάνομαι τη βία, γι’ αυτό και ασχολούμαι επίμονα μ’ αυτήν. Πρόκειται για την προσπάθειά μου να την ξορκίσω. Ωστόσο, αυτό που με τρομάζει περισσότερο είναι η αφανής βία και συνακόλουθα η απαισιόδοξη αλλά συχνά τεκμηριωμένη άποψη ότι η βία δεν θα εξαλειφθεί ποτέ. Η ίδια η φύση γεννά βία και όσο έλλογοι κι αν γινόμαστε η βία κυριαρχεί πάνω μας, όχι μόνο ως πρωτογενής – φυσική συνθήκη αλλά και ως νοητική, αποτέλεσμα των κοινωνικών δομών και πολιτικών ζυμώσεων.

Ο εκσυγχρονισμός των κοινωνιών και η ολοένα και πιο συστηματοποιημένη δομή τους αυξάνει και περιπλέκει τα φαινόμενα βίας. Στο βάθος όλων αυτών των φαινομένων εδρεύει η ατομικότητα, ο ψυχισμός του ατόμου. Είναι η βία που εμφανίζεται τη στιγμή που το άτομο προσπαθεί να υπακούσει, αλλά εν τέλει υποκύπτει σε μια ένδοθεν κίνηση, την οποία δεν δύναται να αναγάγει ολοκληρωτικά στο λόγο. Πρόκειται για μια λειτουργία που δεν μπορούμε να εξηγήσουμε. Πάρα ταύτα ζούμε υπό την εξουσία της.

Πώς φαντάζεστε τη ζωή σας χωρίς την τέχνη;

Δεν φαντάστηκα ποτέ τον εαυτό μου με άλλη ιδιότητα από αυτή του καλλιτέχνη. Θα έλεγα ότι με την τέχνη έχω συνάψει μια μοναδική, σχεδόν ερωτική, σχέση, συνεπώς δεν είναι μια σχέση ανώδυνη. Συχνά με εξοργίζει, με κατατρέχει, με πονά… Από την άλλη, με παρηγορεί, με συγκινεί και μου προσφέρει περηφάνια, χαρά και ανυπέρβλητη ηδονή. Νιώθω τυχερή γι’ αυτό που μπορώ να κάνω αλλά με έλκει κυρίως αυτό “που δεν είναι ακόμη στα όρια των δυνατοτήτων μου”. Ομολογώ πως μου φαίνεται αδιανόητη η ζωή μου δίχως την τέχνη.

Τι θα επιθυμούσατε να σας προσφέρει η τέχνη;

Η τέχνη μου προσφέρει ήδη πάρα πολλά, κυρίως σε επίπεδο πνευματικής και ψυχικής ικανοποίησης. Φιλοδοξώ ωστόσο, μέσα απ’ τη δουλειά μου, να αποκομίσω κι άλλα οφέλη, σε προσωπικό και διαπροσωπικό επίπεδο. Ως σύγχρονη, ενεργή καλλιτέχνης προσπαθώ να διευρύνω συνεχώς τα όρια της επικοινωνίας και της αλληλεπίδρασης του έργου μου.

Ποια πιστεύετε ότι είναι τα κύρια συστατικά της επιτυχίας;

Αυτή η ερώτηση γεννά στο νου μου μια σειρά ερωτήσεων. Τι σημαίνει άραγε επιτυχία; Η επιτυχία κατ’ εμέ είναι σχετική αλλά πάντοτε αλληλένδετη με την ευτυχία. Τι επιφέρει την ευτυχία; Η απάντηση διαφοροποιείται για τον καθέναν από εμάς. Ευτυχία για μένα είναι η αναζήτηση – και ασφαλώς η πολυπόθητη κατάκτηση – της πραγματικής, δυσαπόκτητης Αρετής και προϋποθέτει υπομονή και σκληρή δουλειά.

Χρειάζεται να διανύσεις τα δύσβατα μονοπάτια που οδηγούν στη στέρεη γνώση του εαυτού σου. Αν αγωνίζεσαι, δικαιούσαι να νιώθεις περήφανος, να σέβεσαι και να εκτιμάς τον εαυτό σου, να τον θεωρείς χρήσιμο για το κοινό καλό. Πότε όμως γίνεται κανείς χρήσιμος στο κοινωνικό σύνολο; Όταν συνεχίζει να βαδίζει ακόμα κι αν γύρω του υπάρχει μπόλικη λάσπη, όταν δεν πτοείται από τις δυσοίωνες συνθήκες, όταν ενώ διψά και δεν βρίσκει την πηγή παραμένει αισιόδοξος ότι πλησιάζει σ’ αυτήν, όταν επιλέγει να αντισταθεί στην καθεστηκυία τάξη, όταν δεν παίρνει άκριτα ό,τι του δίνεται, όταν αποπειράται να διασχίσει έναν δρόμο γεμάτο εμπόδια και γκρεμούς.

Εν κατακλείδι δώστε μας το μότο σας για τη ζωή.

Να στοχάζεσαι ελεύθερα, να ελπίζεις ακόμη κι όταν φοβάσαι, να ονειρεύεσαι όχι μόνο όταν κοιμάσαι, να δημιουργείς, να ζεις και να πεθαίνεις χαρούμενος!