ΒΑΡΒΑΡΑ ΔΟΥΜΑΝΙΔΟΥ: ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ – ΗΘΟΠΟΙΟΣ – ΕΜΨΥΧΩΤΗΣ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΤΟΥ ΑΛΛΟΤΕ
“Νέα Πνοή στο εναλλακτικό σύγχρονο θέατρο”.
“Τα Κόκκινα Φανάρια από το θέατρο του Άλλοτε της Βαρβάρας Δουμανίδου”
Η πλέον ταλαντούχα, εμπνευσμένη καλλιτέχνιδα της Θεσσαλονίκης με το ιδιαίτερα ευρηματικό και ανήσυχο δημιουργικό πνεύμα μέσα σ’ ένα διαρκές ταξίδι εναλλακτικής θεατρικής αναζήτησης επιχειρεί τολμηρές διαδρομές με στόχο να αποτυπώσει τη γύμνια της τραγικής αλήθειας και της ωμής ρεαλιστικότητας επί σκηνής πάντα με επιτυχία και να ενεργοποιήσει στο έπακρον το συναίσθημα του θεατή!
Μετά τις εύστοχες θεατρικές απόπειρες των τελευταίων χρόνων με την επιτυχημένη θεατρική της ομάδα , “ΘEΑΤΡΟ ΤΟΥ AΛΛΟΤΕ” έρχεται να μας καταπλήξει με την παράσταση – θεατρική μεταφορά της κινηματογραφικής ταινίας “Τα κόκκινα φανάρια ¨του Αλέκου Γλανού στο θέατρο “Αυλαία”.
“Όσο οι άνθρωποι θα σκάβουν να βρουν κάτι από τον εαυτό τους, θα γεννιέται ολοένα και κάτι καινούργιο στην Τέχνη”
Δώστε μας συνοπτικά το προφίλ και το στίγμα της θεατρικής παράστασης “Κόκκινα Φανάρια” με τη διττή σας ιδιότητα σ’ αυτήν (σκηνοθέτιδας – ηθοποιού).
Η παράσταση Κόκκινα φανάρια είναι ένα έργο λίγο πολύ γνωστό σε όλους μας. Γνωστό από το 1963 και την ταινία του Γεωργιάδη με ένα εξαιρετικό καστ ηθοποιών έχει αποτυπωθεί μέσα μας χρόνια τώρα. Η ιδέα της ρεαλιστικής εκδοχής είχε ριζώσει μέσα μου αρκετά χρόνια πριν. Άλλα όπως όλα τα πράγματα ήθελε και αυτό τη στιγμή του. Τα κόκκινα φανάρια λοιπόν είναι μια προσπάθεια να χαράξει στον θεατή τη σκληρή πραγματικότητα της ζωής εκείνων των γυναικών μέσα σε εκείνα τα σπίτια με μια παράλληλη δράση στο τώρα και σε αυτό που συμβαίνει στη σύγχρονη πορνεία. Κοινώς είναι ένα έργο επίκαιρο, σκληρό, ρεαλιστικό, ωμό και βάναυσο.
Επιλέξατε ένα σκληρό, αλλά συνάμα ρεαλιστικό έργο. Πώς αποδίδεται σκηνοθετικά αυτή η τραγικότητα – σκληρότητα του κυρίως με εικόνες ή διαλόγους;
Η σκηνοθετική γραμμή ήταν απλή αλλά συγχρόνως αρκετά δύσκολη. Κινηθήκαμε στο πλαίσιο του ωμού ρεαλισμού μακριά από θεατρικές φόρμες και πεδία. Όταν ασχολείσαι με κάτι τόσο πραγματικό ο θεατής χρειάζεται λογικά, ρεαλιστικά πατήματα για να νιώσει αυτό που του δείχνεις. Και βέβαια δεν θα το νιώσει βλέποντας ηθοποιούς να υποδύονται ρόλους. Όχι. Ό,τι νιώθει ο ηθοποιός πάνω στη σκηνή αυτό νιώθει και ο θεατής στην πλατεία. Σαφώς οι διάλογοι παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στο δράμα αλλά οι εικόνες είναι εκείνες που ο θεατής θα πάρει μέσα του θα ‘’κουβαλήσει’’ μαζί του έξω από το θέατρο. Θα κοιμηθεί μαζί τους. Θα στριφογυρίζουν στο μυαλό του. Άρα η εικόνα είναι ένα δυνατό εργαλείο και οι σκηνοθέτες το εκμεταλλευόμαστε στο έπακρο. Υπάρχουν σκληρές εικόνες βίας στην παράσταση. Αλλά κυρίως συναισθηματικής βίας.
Στην παράσταση αποτυπώνεται η ωμή αλήθεια ή ωραιοποιείται λιγάκι ακολουθώντας την κινηματογραφική ομώνυμη ταινία;
Η πρώτη μας επιθυμία ήταν η παράσταση να διαφέρει εντελώς από την ταινία. Βέβαια όταν ακολουθείς πιστά το θεατρικό κείμενο αυτό είναι κάτι δύσκολο, γιατί υπάρχουν κανόνες που δεν σου επιτρέπουν να ξεφύγεις από αυτό. Ωστόσο σκηνοθετικά κινήθηκα παράλληλα με τη δράση του έργου και πρόσθεσα εμβόλιμες σκηνές που παρασύρουν μακριά από την ταινία το μυαλό του θεατή. Υπάρχει ένα ξεχωριστό δωμάτιο που αλλάζει τον χρόνο του έργου και ενώ το βλέπουμε σαν σκηνικό της εποχής εκείνης παράλληλα συμβολίζει το τώρα. Το trafficking είναι μια αδιανόητα βάναυση συνθήκη κι όμως τη ζουν καθημερινά χιλιάδες γυναίκες χωρίς τη θέληση τους.
Ποιο επιτελεί το ζητούμενό σας στην παράσταση ως σκηνοθέτιδα της; Ποιο το πρίσμα της σκηνοθετικής σας προσέγγισης – σύλληψης;
Κάθε σκηνοθέτης όταν ανεβάζει μια παράσταση επιδιώκει να κάνει ένα σχόλιο. Στην προκειμένη περίπτωση το σχόλιο μας είναι ξεκάθαρο. Η πορνεία ως νόμιμη πράξη βίας. Ως μια φριχτή καθημερινότητα γυναικών που η μοίρα, η ανέχεια και οι συνθήκες τις τοποθέτησαν σε ένα κολαστήριο. Καμία γυναίκα δεν επιθυμεί να δέχεται μέσα στο σώμα της 50 και 100 άνδρες την ημέρα. Και όχι άνδρες της αρεσκείας της αλλά κάθε λογής. Η πραγματικότητα και η καθημερινότητα λοιπόν των γυναικών αυτών, ήταν το κύριο ζητούμενο στην παράσταση των Κόκκινων Φαναριών. Θέλαμε να νιώσει ο θεατής πως είναι σε πραγματικό χρόνο να βλέπει μια γυναίκα να δέχεται σε ένα μικρό δωμάτιο ανά 10 λεπτά και έναν διαφορετικό άνδρα. Αν το σκεφτούμε στα αλήθεια, νομίζω πως θα μας συνθλίψει η σκληρότητα μιας τέτοιας ζωής. Προσωπικά νομίζω πως όλοι το σκεφτόμαστε αλλά βολικά σιωπούμε.
Η αποτύπωση της γυναικείας ψυχοσύνθεσης και του ψυχοσωματικού τραυματισμού της είναι έντονη στη σκηνοθετικό σας εγχείρημα. Υπάρχει τραγικό τέλος ή μια μικρή ελπίδα διαφυγής των γυναικών αυτών;
Ναι είναι έντονη στην παράσταση γιατί είναι εντονότερη στη ζωή. Κάθε γυναίκα που δεν μπορεί να έχει μια φυσιολογική ζωή, μια καθημερινότητα λιγότερο άγρια, που δεν μπορεί να αγαπήσει και αγαπηθεί όπως οι περισσότερες γυναίκες, δεν μπορεί παρά να ζουν με τραυματισμένη ψυχή. Το σώμα μόνο να φανταστούμε μπορούμε πόση φθορά, πόση ταπείνωση και εξαθλίωση έχει βιώσει. Οι γυναίκες του Αλέκου Γαλανού το γνωρίζουν καλά αυτό. Ο ίδιος επιδιώκει να αφήσει κάποιες να ξεφύγουν αλλά η ζωή είναι σκληρή. Και την εποχή εκείνη σκληρότερη. Εγώ θα ήθελα να πιστεύω πως ο ρόλος που ερμηνεύω βρίσκει τον δρόμο του έξω από τον βούρκο. Αυτό ελπίζω και για τις γυναίκες που επιθυμούν να φύγουν από αυτή τη ‘’δουλειά.’’
Σε ποια σημεία η εποχή της τρούμπας (της εποχής του έργου) συναντά τη σημερινή εποχή;
Νομίζω πως το σεξ είναι ίδιο σε όλες τις εποχές. Ο πληρωμένος έρωτας λίγο διαφέρει από εποχή σε εποχή. Οι γυναίκες ζουν, αναπνέουν, ονειρεύονται, ελπίζουν με τον ίδιο τρόπο σε κάθε εποχή. Στην παράσταση επιλέξαμε να έχουμε ένα δωμάτιο το οποίο είναι αναφορά στο χθες και στο σήμερα. Χρησιμοποιείται ως σκηνικό και για τις γυναίκες της τρούμπας αλλά και των γυναικών του σήμερα. Η παράσταση ξεκινά με μια σκηνή από ό,τι μπορούμε να φανταστούμε πως ζει μια κοπέλα η οποία έχει πέσει θύμα trafficking. Καταλαβαίνετε πως αυτό σοκάρει κάποιους θεατές. Αλλά πρέπει να κάνει τη σύνδεση. Το τότε δεν διαφέρει καθόλου με το τώρα.
Εκτιμάτε, ότι η θεατρική εκδοχή είναι τραγικότερη της κινηματογραφικής της;
Ναι φυσικά. Η εποχή, το καστ, η εμπορικότητα της ταινίας δεν επέτρεψαν φαντάζομαι τους συντελεστές της ταινίας να ακολουθήσουν πιστά το θεατρικό κείμενο του Αλέκου Γαλανού. Νομίζω πως και ο ίδιος είχε ενστάσεις για αυτό. Η τραγική ζωή των γυναικών αυτών έτσι όπως την έχει ξεδιπλώσει ο συγγραφέας είναι αριστουργηματική. Συνθέτει χαρακτήρες που ακροπατούν στο συναίσθημα και την απάθεια με έναν πολύ γοητευτικό τρόπο. Και οι γυναίκες αλλά και οι άνδρες αποτυπώνονται μέσα σε ένα νέφος μελαγχολίας. Σκιαγραφεί τους ήρωες του δράματος όπως θα ήταν και στην πραγματική ζωή. Και αυτό κάνει αριστουργηματικό ένα έργο. Η αλήθεια της πραγματικής ζωής μακριά από ωραιοποιημένες εικόνες εντυπωσιασμού.
Ο πόθος του απραγματοποίητου ενυπάρχει και κυριαρχεί στο έργο;
Κάθε άνθρωπος έχει τουλάχιστον έναν απραγματοποίητο πόθο. Στη ζωή των γυναικών αυτών υπάρχουν περισσότεροι. Θέλουν να ζήσουν, θέλουν να ερωτευτούν, θέλουν να ξεφύγουν, θέλουν να αποκτήσουν φυσιολογικές ζωές. Η τραγικότητα τους έγκειται στο ότι δεν μπορούν. Και το γνωρίζουν καλά. Δεν υπάρχει τίποτα πιο σκληρό από το να ξέρεις πως δεν μπορείς να ξεφύγεις από τα δεσμά σου και παρόλα αυτά να παλεύεις. Το μόνο που καταφέρνεις είναι να πληγώνεσαι. Και οι ηρωίδες του έργου πληγώνονται ξανά και ξανά μέχρι που μένουν άδεια από ψυχή και αγάπη.
Μετά τις προκαθορισμένες παραστάσεις σας στο θέατρο Αυλαία ακολούθησε διπλή παράταση της παράστασης σας. Πού αποδίδετε την επιτυχία του θεατρικού σας εγχειρήματος και την αποδοχή του από το κοινό, αλλά και τις καλές κριτικές των ειδημόνων της τέχνης;
Προσφέρουμε μια παράσταση που είναι ωμή, ρεαλιστική και προπάντων συναισθηματική. Ξέρουμε πως όταν μας παρακολουθεί ένας θεατής δεν σκέφτεται πως εκεί πάνω είναι ένας ηθοποιός που υποδύεται ένα ρόλο αλλά ο ίδιος ο ήρωας που βιώνει εκείνη τη στιγμή μια πραγματικότητα. Αυτή είναι και η επιτυχία μιας παράστασης. Να φεύγει ο θεατής με ένα κόμπο στο στομάχι, με δάκρυα στα μάτια και μια ερώτηση βαθιά μέσα του.
Σκηνοθέτης, ηθοποιός εμψυχωτής του θεάτρου Άλλοτε από το 2011, είστε ικανοποιημένη με την πορεία του, καθώς επίσης και την ανταπόκριση του κόσμου στο εναλλακτικό ιδιαίτερης θεατρικής φόρμας ρεπερτόριο σας;
Πιστεύω πως το Θέατρο του Άλλοτε προσφέρει στο κοινό έντιμες ειλικρινείς παραστάσεις. Από το 2011 έχουμε ανεβάσει 12 διαφορετικές παραστάσεις που στην Ελλάδα δεν είχαν ανέβει παρόμοιες. Φυσικά κάθε μας εγχείρημα είναι διαφορετικό και έχει δυσκολίες που μερικές φορές ούτε να φανταστούμε δεν μπορούμε αλλά ο ρεαλισμός και το πραγματικό συναίσθημα είναι εκείνο που θα ερεθίσει τις αισθήσεις του θεατή και θα τον κάνει να νιώσει μια παράσταση. Και χαίρομαι ιδιαιτέρως που κάθε μας παράσταση αγγίζει τις ψυχές των θεατών.
Ποιο αποτελεί το προσωπικό σας όραμα για το θέατρο “Άλλοτε”, αλλά κι εσάς προσωπικά;
Το όραμα μου ήταν να βγάλω τον θεατή από την ασφαλή του θέση στην πλατεία ενός θεάτρου και να τον τοποθετήσω μέσα στη δράση και στο δράμα σαν παρατηρητή αλλά συγχρόνως και συνένοχο στην εκάστοτε ιστορία. Και αυτό είναι ένα επίτευγμα του Θεάτρου του Άλλοτε. Έχουμε φτάσει σε εκείνο το σημείο που κάποτε επιδιώκαμε. Να ακούει ένας θεατής το όνομα της ομάδας μας και να γνωρίζει, να νιώθει πως πρόκειται να δει και να βιώσει κάτι εντελώς διαφορετικό. Και αυτό είναι το παράσημο μας.
Τελικά το θέατρο αποτελεί και μια μορφή κοινωνικής επανάστασης; Πώς θα προσδιορίζατε προσωπικά την έννοιά του;
Πιστεύω πως το θέατρο είναι μια μορφή προσωπικής επανάστασης. Κάθε συντελεστής, κάθε ηθοποιός, κάθε θεατής μετά από μια παράσταση βγαίνει διαφορετικός. Γεννιούνται ιδέες, απορίες, ερωτήσεις, μερικές φορές δίνονται απαντήσεις, ανακαλύπτονται νέοι δρόμοι, καινούργιες οπτικές, νέα συναισθήματα βγαίνουν στην επιφάνεια… ναι, είναι μια επανάσταση της ύπαρξης.
Πώς διαβλέπετε το μέλλον του θεατρικού γίγνεσθαι της πόλης και κατ’ επέκτασιν της χώρας μας;
Όσο οι άνθρωποι θα σκάβουν να βρουν κάτι από τον εαυτό τους θα γεννιέται και κάτι καινούργιο στην Τέχνη.
Εν κατακλείδι ποιο αποτελεί το επόμενο θεατρικό σας βήμα;
Τον Μάιο ανεβάζουμε το Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα στο Θέατρο Αυλαία. Είναι ένα έργο που ανεβάσαμε με μεγάλη επιτυχία στο Μπενσουσάν Χαν πριν 3 χρόνια και είναι μια δυνατή επιθυμία μας να ξανακάνουμε ένα σχόλιο για το φασισμό που όλοι κουβαλάμε μέσα μας.
Βιογραφικό
Η Βαρβάρα Δουμανίδου σπούδασε θέατρο στη Θεσσαλονίκη και από το 1995 εργάζεται ως εμψυχώτρια, ηθοποιός και σκηνοθέτης σε πολλές θεατρικές ομάδες, πολιτιστικούς οργανισμούς, δήμους, καλλιτεχνικά εργαστήρια, μη κερδοσκοπικές οργανώσεις κ.α.
Η ίδια έχει δημιουργήσει μια εναλλακτική θεατρική φόρμα, το Inner Drama, που βασίζεται σε λιγότερο γνωστές τεχνικές θεάτρου όπως θέατρο της σκληρότητας, το συναισθηματικό και το ρεαλιστικό θέατρο.
Σκοπός της φόρμας αυτής είναι η σωματική και ψυχική απελευθέρωση του ηθοποιού με τεχνικές διείσδυσης στις εσώτερες πληροφορίες και αναφορές του ατόμου, αλλά και η ταυτόχρονη αποστασιοποίησή του από συναισθηματικές φορτίσεις, για την καλύτερη απόδοσή του στη θεατρική πράξη.
Το 2011 δημιούργησε την ομάδα ΘΕΑΤΡΟ ΤΟΥ ΑΛΛΟΤΕ και από τότε σκηνοθετεί σημαντικές εναλλακτικές παραστάσεις που απέσπασαν βραβεία και διθυραμβικές κριτικές, όπως ο Φόβος, Ο Κάτω Κόσμος, Το σπίτι της Μπερνάρντα ‘Αλμπα, η Τυφλόμυγα, το Τίποτα (Μια αδιανόητη ιστορία αγάπης) το Σκοτεινό Ανθολόγιο Ποίησης, Το Κορίτσι μέσα στο Σπίτι, Το Αγόρι μέσα στο Σπίτι, ο Ματωμένος Γάμος και ο Εξορκισμός.
Κύριο χαρακτηριστικό των παραστάσεων είναι η κατάργηση της απόστασης μεταξύ σκηνής και πλατείας, με αποτέλεσμα ο θεατής να διεισδύει συναισθηματικά και βιωματικά στη δράση και στην πραγματικότητα κάθε έργου.
Εν όψει του 4ου “Διεθνούς Meeting «Vaggelis Kourkoutidis Memorial» – Indoor Jumping Festival” ο Επικεφαλής – Meeting Organizer της διοργάνωσης και Ομοσπονδιακός Προπονητής του ΣΕΓΑΣ, κ. Νίκος Βαρσάμης μας παραχώρησε μία άκρως ενδιαφέρουσα και ενημερωτική Συνέντευξη στο Thessaloniki City Guide.
Ο σκωπτικός και πολυπράγμων Πέρης Μιχαηλίδης (Σκηνοθέτης – Ηθοποιός) με βλέμμα άκρως διερευνητικό και πρωτοποριακό μας εκπλήσσει με τη νέα του σκηνοθετική απόπειρα υπό τη σκέπη του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος.
Ο πολυγραφότατος, πολυτάλαντος και πολυσχιδής δημιουργός των μεγάλων επιτυχημένων ιστορικών ταινιών και μετρ της θεατρικής Κωμωδίας επιστρέφει δυναμικά και μας εκπλήσσει – εκ νέου – ευχάριστα με τη νέα του ρομαντική κομεντί “Απόψε σε θέλω πάλι” παντρεύοντας δεξιοτεχνικά τα στοιχεία της Κωμωδίας με τους έντονους προβληματισμούς του ανθρώπου για την ίδια τη ζωή.
Η ηλεκτρική σόμπα χαλαζία αποτελεί τα τελευταία χρόνια μια κλασική επιλογή θέρμανσης για κάθε σπίτι. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως κύριο μέσο θέρμανσης ή και ως συμπληρωματικό παράλληλα με άλλες συσκευές.
Η χαρισματική, διακεκριμένη Μezzo Soprano Σταματία Μολλούδη (λυρική τραγουδίστρια – Vocal coach και ιδιοκτήτρια της Vocal portal) μας προσκαλεί εκ νέου σε μια άκρως ξεχωριστή και πρωτότυπη Μουσική παράσταση στο πνεύμα των Εορτών στο Βασιλικό Θέατρο.