Ελληνικά
English
Ημερομηνία Δημοσίευσης: 20/01/2025
Της δημοσιογράφου Εύας Μαρά
Γυρισμός: “Κριτική στην Πατριαρχία και τα δεινά που απορρέουν από αυτήν”
Πέρης Μιχαηλίδης: “Ο Γυρισμός είναι ένα έργο απόλυτα ρεαλιστικό με την ιδιότυπη πιντερική γραφή”
Ο σκωπτικός και πολυπράγμων Πέρης Μιχαηλίδης (Σκηνοθέτης – Ηθοποιός) με βλέμμα άκρως διερευνητικό και πρωτοποριακό μας εκπλήσσει με τη νέα του σκηνοθετική απόπειρα υπό τη σκέπη του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. Αυτή τη φορά με την αριστουργηματική του σκηνοθεσία στον Πιντερικό «Γυρισμό», ενός ιδιότυπα ρεαλιστικού “Έργου του Παραλόγου” – Κωμωδίας της Απειλής που αποτελεί Γροθιά στην Πατριαρχία και τα δεινά που απορρέουν απ’ αυτήν!
Πρόκειται για ένα λαϊκό έργο, άκρως επίκαιρο που ακροβατεί εντέχνως μεταξύ του Κωμικού Στοιχείου και της Αίσθησης Απειλής ασκώντας κριτική στην Πατριαρχία καταγγέλλοντας κάθε μορφή εξουσίας, ενώ καταδεικνύει με τρόπο καυστικό τη φθορά των διαπροσωπικών σχέσεων σε δυστοπικές εποχές.
Πώς προχωρήσατε στην επιλογή του συγκεκριμένου συγγραφέα και δη του εν λόγω έργου;
Ο Πίντερ από την δεκαετία του ’70 ήταν ένας αγαπημένος μου συγγραφέας μαζί με τους Μπέκετ, Ιονέσκο και Άλμπυ όλοι του θεάτρου του παραλόγου όπως το όρισε ο Ουγγρικής καταγωγής Άγγλος κριτικός Μάρτιν Έσσλιν. Επηρεασμένοι από τους πυλώνες του υπαρξισμού Σαρτρ και Καμύ με την βεβαιότητα της απουσίας του θεού ο άνθρωπος είναι πλέον ελεύθερος να ζει μέσα στην αποξένωση. Ο Πίντερ επέλεξε σαν βασικό του σκηνικό το «Δωμάτιο» – που ήταν και το πρώτο του έργο – κι εκεί τοποθέτησε τους ήρωές του.
Ήρωες μοναχικοί – όπως αυτοί του Μπέκετ – με διάφορες εμμονές αλληλοσπαράσσονται στο δοσμένο σκηνικό και πάντα υπάρχει ο κίνδυνος της εισβολής κάποιας άγνωστης απειλής από τον έξω κόσμο. Το συγκεκριμένο έργο το επέλεξα όχι μόνο για την αριστοτεχνική δομή του αλλά για την κριτική του στην πατριαρχία που διαπερνά το έργο.
Ποια η θεματική του έργου, όπως και το προσωπικό σας σκηνοθετικό ζητούμενο;
Η θεματική του έργου είναι η πατριαρχία κι η θέση της γυναίκας και το σκηνοθετικό ζητούμενο ήταν η ανάδειξή τους.
Το έργο αποτελεί μια μετάβαση από την Ουτοπία στη Δυστοπία;
Από την Ουτοπία του Μάη του ’68 και τους «Dreamers». Οι ονειροπόλοι που ανέβασα πέρυσι στον Φούρνο το έργο του Πίντερ προφητικό γραμμένο το ’65 περιγράφει την επερχόμενη δυστοπία που σκεπάζει τη ζωή μας.
Πώς επιτυγχάνεται αυτή η μετάβαση και ποια δυσκολία ενείχε;
Τα έργα του Πίντερ και ειδικά το συγκεκριμένο είναι ένα λαϊκό έργο οπότε η δυσκολία ήταν στην αναζήτηση των κρυμμένων παραμέτρων που διαπερνούν το κείμενο.
Στο συγκεκριμένο έργο γίνεται κριτική στην πατριαρχία και τα δεινά που απορρέουν από αυτήν.
Η ιστορία του έργου απλή, σε ένα σπίτι μιας υποβαθμισμένης γειτονιάς στο βόρειο Λονδίνο, σε ένα σπίτι κατοικούν ένας συνταξιούχος χασάπης με τον αδελφό του σοφέρ σε λιμουζίνες, τους δυο του γιους και «εισβάλουν» στο σπίτι από την Αμερική ο πρωτότοκος γιος του καθηγητή φιλοσοφίας με τη σύζυγό του. Η οικογένεια εμποτισμένη από τον μισογυνισμό που περιρρέει επιτίθεται λεκτικά στη σύζυγο. Το δωμάτιο μετατρέπεται σε χώρο ακραίων αντιπαραθέσεων σε σχέση με τη θέση της γυναίκας αλλά και στον γενικότερο τρόπο ζωής.
Η δυσκολία ήταν να προσεγγίσεις το έργο με την καφκική ατμόσφαιρα που διαπερνά συνολικά το έργο του Πίντερ.
Πρόκειται για ένα συμβολικό έργο;
Ο Γυρισμός είναι ένα έργο απολύτως ρεαλιστικό με αυτόν τον ιδιότυπο ρεαλισμό που καθιέρωσε τον Πίντερ. Η αμφίσημη γραφή του, οι παύσεις, οι παρατεταμένες σιωπές, ο ιδιότυπος ρεαλισμός, το βιτριολικό χιούμορ, οι εμμονές των ηρώων του, οι συγκρούσεις, δημιουργούν το ερέθισμα να ασχοληθείς με τα έργα του ακολουθώντας πιστά τις οδηγίες του – με σκηνικό ενός «Δωματίου» που είναι και το πρώτο του έργο – να δώσεις την ευκαιρία σε ηθοποιούς να ερμηνεύσουν έναν σημαντικό συγγραφέα και στη συγκεκριμένη παράσταση ευτύχησε να ερμηνευτεί από έξι υπέροχους ηθοποιούς του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος.
Πού συναντά και που ταυτίζεται με τον “Γυρισμό” ο σκηνοθέτης του, Πέρης Μιχαηλίδης;
Επέλεξα αυτό το έργο γιατί καθημερινά διαβάζουμε στο ημερήσιο τύπο και στα social media για κακοποιήσεις γυναικών, ξυλοδαρμούς, γυναικοκτονίες κ.λπ..
Το έργο του Πίντερ είναι απολύτως επίκαιρο γιατί – η ιστορία που διαδραματίζεται μέσα σε ένα Δωμάτιο ενός σπιτιού αγαπημένος χώρος στα έργα του Πίντερ – φέρνει στη σκηνή ένα γεγονός που θα μπορούσε να συμβεί σήμερα μέσα στο σπίτι μιας οποιαδήποτε οικογένειας με πατριαρχικές αντιλήψεις και τον αγώνα μιας γυναίκας να μπορέσει να σταθεί απέναντι στον κακοποιητικό λόγο της αντρικής σκληρότητας. Στο Γυρισμό καταγράφονται όλες οι παθογένειες που ακολουθούν την σύγχρονη κοινωνία, στηλιτεύονται από το συγγραφέα που θέτει ανοιχτά το γυναικείο ζήτημα.
Πέρης Μιχαηλίδης – Εύα Μαρά
Πού έγκειται η δυναμική, καθώς και η διαχρονικότητα και επικαιρότητα του Πιντερικού θεατρικού έργου;
Ο Πίντερ είναι στους κλασικούς συγγραφείς του θεάτρου του παραλόγου και στα έργα του καταγράφεται η φθορά των διαπροσωπικών σχέσεων, οι υπαρξιακές αγωνίες σε δυστοπικές εποχές, αλλά και η βαθιά πολιτική του στάση που την απέδειξε με τον ακτιβισμό που διαπερνάει όλη του τη ζωή. Ο Πίντερ είναι πάντα επίκαιρος χωρίς να είναι στη μόδα.
Το έργο – Κωμωδία της Απειλής ακροβατεί εντέχνως μεταξύ του Κωμικού στοιχείου και της ταυτόχρονης Αίσθησης Απειλής! Πώς επιτυγχάνεται αυτή η επιτυχής συνύπαρξη; Πώς παρουσιάζονται επί σκηνής οι Πιντερικοί χαρακτήρες;
Ο κόσμος του Πίντερ μαγικός συνδυάζει το κωμικό με το τραγικό κι ο τραγέλαφος του γκροτέσκο – τεχνοτροπία του θεάτρου του παραλόγου – με τις παύσεις και τις σιωπές συνθέτουν τα βασικά υλικά της γραφής του συγγραφέα. Τέλος ο συχνά επαναλαμβανόμενος λόγος οι εφιαλτικές παύσεις που περιέχουν κρυμμένες εμμονές κι απωθημένα, οδηγούν σε ατέρμονες συγκρούσεις & δημιουργούν την αίσθηση της κρυμμένης απειλής.
Εν κατακλείδι, ποιο αποτελεί το όραμα σας για την Τέχνη και δη το θέατρο που υπηρετείτε επί μακρόν με τόση συνέπεια, ήθος, ταλέντο και ασίγαστο πάθος;
Η τέχνη είναι τρόπος ζωής με όλη τη σημασία της λέξης και το μοναδικό όραμα είναι να υπηρετείς το θέατρο με οποιοδήποτε κόστος αυτό για μένα υπήρξε πάντα ο τρόπος της ζωής μου.
