Αχιλλέας Ψαλτόπουλος

Ημερομηνία Δημοσίευσης: 08/12/2014

Αχιλλέας Ψαλτόπουλος: “Ζήτω η αμφίβολη Ζωή”

“Αγωνίσου να υλοποιήσεις αυτό που πιστεύεις σωστό, χωρίς συμβιβασμούς, και με τους σωστούς ανθρώπους πλάι σου.”

 

 

Μία πολυσχιδής, χαρισματική καλλιτεχνική φυσιογνωμία με ευρυμάθεια, πολυεδρικό ταλέντο, ανήσυχο και νεωτεριστικό πνεύμα, ο σκηνοθέτης – ηθοποιός – κριτικός – θεατρικός συγγραφέας – δάσκαλος υποκριτικής – παραγωγός, Αχιλλέας Ψαλτόπουλος θα δυναμιτίσει το πολιτιστικό “γίγνεσθαι” της Θεσσαλονίκης με την πλούσια καλλιτεχνική του δραστηριότητα!

Θα διανύσει δρόμους γνώριμους και ξένους – εξίσου ενδιαφέροντες – όμως, με το απαράμιλλο πάθος για την τέχνη ακροβατώντας με την ίδια επιτυχία μεταξύ του πρωτότυπου και του διαχρονικού!

Απρόβλεπτος, αυθεντικός, τολμηρός με την αστείρευτη έμπνευση και σκηνοθετική του ευρηματικότητα – εφευρετικότητα, θα πειραματιστεί – εύστοχα πάντα – με έργα κορυφαίων ελλήνων και ξένων συγγραφέων (Τέννεσι Ουίλλιαμς, Άλμπι, Όσκαρ Ουάιλντ, Πίντερ, Μπέκετ, Σάκη Σερέφα) αφήνοντας πάντα το δικό του, ξεχωριστό του στίγμα διαγράφοντας μια ενδιαφέρουσα και άκρως ποιοτική πορεία στην τέχνη του… συνωμοτώντας με την επιτυχία και την υψηλή αισθητική, που τον διακρίνει και ως άνθρωπο, αλλά και ως καλλιτέχνη!

Με αφορμή τις παραστάσεις του έργου του Σάκη Σερέφα “Ζήτω η αμφίβολη ζωή” στο Θέατρο Φαργκάνη, θα θέλαμε να μας δώσετε το στίγμα και την ταυτότητα της παράστασης με το διττό σας ρόλο σ’ αυτήν (σκηνοθέτη – ηθοποιού), κύριε Ψαλτόπουλε!

12 σύντομα σκετς, 12 πορτραίτα σημερινών Ελλήνων, 12 «ακτινογραφίες» της σύγχρονης ζωής, μαζί με μιαν εισαγωγή κι έναν επίλογο, είναι το έργο του Σάκη Σερέφα, «Ζήτω, η Αμφίβολη Ζωή !». Όπως τονίζει και ο ίδιος ο συγγραφέας «Δώδεκα ιστορίες που δείχνουν πόσο απρόοπτες είναι οι ζωές μας. Για καλό ή για κακό. Δώδεκα ιστορίες που αμφισβητούν τις μασίφ βεβαιότητες μέσα στις οποίες κατοικούν οι τρόμοι ή οι παρηγοριές μας.» Και που θέτουν στον θεατή το ερώτημα: «Εσύ, τι θάκανες ;» Γιατί, εδώ, ο θεατής είναι συμμέτοχος, είναι ο φίλος, ο κριτής, ο εξομολόγος, ο (συν)πάσχων. Ο Σερέφας δεξιοτεχνικά περνάει από το χιούμορ στη συγκίνηση κι από κει πίσω στο γέλιο. Και απευθύνεται μετωπικά σε όλους εμάς που βρισκόμαστε επί σκηνής ή στην πλατεία. Με παιχνιδιάρικη διάθεση, χωρίς μακρηγορίες και δραματολογικούς εξαναγκασμούς μας κάνει να συλλογιστούμε πάνω στην «ανθρώπινη κατάσταση», βγαίνοντας τελικά από την παράσταση, μ’ ένα πλατύ λυτρωτικό χαμόγελο.

Πρόκειται για μια stand up comedy ή μια καθαρόαιμη σπονδυλωτή κωμωδία; Πώς θα την χαρακτηρίζατε ως σκηνοθέτης της;

Θα τολμούσα να μιλήσω για μια μεταμοντέρνα επιθεώρηση. Όμως κι αυτή δεν θα ήταν μια ακριβής περιγραφή. Η παράσταση είναι συνδυασμός πολλών πραγμάτων μαζί, όπου και η stand up comedy παίζει τον ρόλο της, σε σημεία. Αλλά η αίσθηση που έχει ο θεατής είναι πως παρακολουθεί κάτι καινούριο, αχαρακτήριστο ακόμα, αλλά προς Θεού, απόλυτα κατανοητό και άμεσο.

Πώς γεννιέται αυτή η ομολογουμένως ενδιαφέρουσα και επιτυχής σύμπραξη, Αχιλλέα Ψαλτόπουλου – Σάκη Σερέφα;

Με τον Σάκη γνωριζόμαστε πολλά χρόνια. Νομίζω πως εκτιμούσε ο ένας την δουλειά του άλλου, αλλά δεν είχαμε συνεργαστεί. Την Άνοιξη που μας πέρασε, ο Στέργιος Κωνσταντζίκης, που πρωταγωνιστεί τελικά σε 4 σκετς, μου έβαλε την ιδέα της συνεργασίας. Ο Σάκης δέχτηκε με χαρά, κι από κει και πέρα τα πράγματα κύλησαν σαν νεράκι.

Πώς καταλήξατε στην επινόηση του τίτλου της παράστασης «Ζήτω η Αμφίβολη Ζωή!»;

Μας είχε απασχολήσει πολύ ο τίτλος. Σ’ ένα από τα σκετς που πρωταγωνιστώ, από τα βασικά για την κατανόηση του έργου, ο ήρωας – αντιήρωας αναφωνεί «Ζήτω η Αμφίβολη Ζωή!», δις. Σκέφτηκα πως αυτή η φράση συμπύκνωνε και την σκηνοθετική μου ματιά πάνω στο έργο. Το πρότεινα στον Σάκη, του εξήγησα το σκεπτικό μου, τον βρήκε σύμφωνο με το δικό του σκεπτικό συγγραφής, κι έτσι καθιερώθηκε σαν τίτλος. Νομίζω πως στους χαλεπούς καιρούς που ζούμε, είναι εξαιρετικά εύστοχος.

Με τρόπο χιουμοριστικό ξορκίζεται η έννοια του θανάτου στη συγκεκριμένη παράσταση κατά κάποιον τρόπο;

Ναι, ο θάνατος είναι μέσα στον κύκλο ζωής μας, η μόνη σταθερή και αναπόφευκτη κατάληξη για όλους. Είναι φυσικό επακόλουθο και η στιγμή θριάμβου της Δημοκρατίας και της Ισότητας των Τάξεων. Αφού για πλούσιους και φτωχούς είναι ο ίδιος. Οι εναπομείναντες ζωντανοί, με τις ανούσιες τελετές τους, τον κάνουν να φαίνεται ταξικός και διαφορετικός.

Το έργο αποτελείται από 12 σύντομα σκετς με φανταστικά ή πραγματικά γεγονότα; Με ποιον τρόπο αποδίδονται;

Ο κάθε αξιόλογος συγγραφέας έχει στην αρχή υπ’ όψιν του πραγματικά γεγονότα που τα έζησε ο ίδιος, ή τα είδε, ή τα άκουσε, ή τα διάβασε. Αυτά μέσα από την συγγραφή του τα μετουσιώνει σε Τέχνη, σε κάτι Άλλο. Είναι σαν ένας δεξιοτέχνης Χημικός: παίρνει Οξυγόνο και Υδρογόνο που είναι αέρια και παράγει Νερό, που είναι υγρό. Ο Καλλιτέχνης είναι ο μεγάλος Αλχημιστής του Κόσμου. Παίρνει κάτι ευτελές και ασήμαντο και το μεταμορφώνει σε κάτι Πολύτιμο και Σημαντικό. Ο Σάκης Σερέφας είναι ένας εξαίρετος Αλχημιστής που ελίσσεται μαστορικά από την κωμωδία στο δράμα και τούμπαλιν.

O θεατής ποιον ρόλο καλείται να παίξει στη παράσταση αυτή;

Πολλούς και ταυτόχρονα είναι ο έμπιστος, ο φίλος, ο εξομολόγος, ο κριτής αλλά και ο κρινόμενος που θα πρέπει ν’ απαντήσει στην ερώτηση: «Εσύ, στην θέση μου, τι θάκανες;»

Τελικά ο θεατής φεύγει λυτρωμένος μετά το πέρας της παράστασης;

Ναι, έτσι νομίζω. Το γέλιο είναι λυτρωτικό. Αλλά φεύγει και προβληματισμένος θετικά για καταστάσεις που τον αφορούν.

Ποια θέματα θίγονται μέσα στο έργο και ποιοι κοινωνικοί προβληματισμοί τίθενται; Ποια μηνύματα διαπερνούν τον θεατή;

Η μοναξιά, η έλλειψη επικοινωνίας, η Τρίτη ηλικία, το φαγητό, ο θάνατος, ο παθιασμένος έρωτας, ο φόνος, τα ερωτικά φετίχ, ο επαγγελματικός προσανατολισμός, τα ΜΜΕ, η Δικτατορία, τα διαστημικά ταξίδια, η βουλιμία, η ανορεξία, οι Χαμένες Πατρίδες, τα Νησιά μας, η άναρχη ανοικοδόμηση, οι συνταγές μαγειρικής, η σχέση μητέρας-γιου, οι γούνες, τα καγκουρό, τα σουβλατζίδικα, τα περιστέρια, τα delivery, και τόσα άλλα.

Πού έγκειται η επικαιρότητα του έργου και ποιο το ζητούμενό σας ως σκηνοθέτης;

Όλα τα ανωτέρω αγγίζουν και με το παραπάνω την επικαιρότητα. Το ζητούμενο της σκηνοθεσίας ήταν να δημιουργήσω ένα λαϊκό έργο, που να μην πάσχει ούτε από λαϊκισμό, ούτε από εστετισμό. Να διατηρεί τις ισορροπίες ανάμεσα στην κωμωδία και στο δράμα, και παρά την σπονδυλωτή του μορφή να διέπεται από ενότητα ύφους και νοήματος.

Ποιες επιπρόσθετες δυσκολίες ενείχε ο διττός σας ρόλος- ιδιότητά σας στην παράσταση, ως σκηνοθέτη και ηθοποιού;

Η δυσκολία είναι πολύ μεγάλη γιατί αφ’ ενός πρέπει να έχεις τον έλεγχο όλης της παράστασης, σαν σκηνοθέτης, αλλά αφ’ ετέρου, όταν παίζεις, πρέπει να ξεχνάς ότι είσαι και ο σκηνοθέτης και να αφοσιώνεσαι μόνο στον ρόλο σου.

Πόσο η πολυετή σας εμπειρία και γνώση επί της σκηνοθετικής σύλληψης, σας βοήθησε στην επιτυχή πραγματοποίησής της;

Η πείρα μου, με βοηθάει στην διδασκαλία των ρόλων των ηθοποιών της παράστασης. Γιατί έχω πάντοτε στο μυαλό μου πως όλοι οι ρόλοι πρέπει να αναδειχθούν και οι ηθοποιοί μου να λάμψουν. Το Θέατρο είναι Τέχνη ομαδική. Δεν μ’ ενδιαφέρουν οι βεντετισμοί. Σκηνοθετικά, κάθε φορά είναι σαν να σκηνοθετώ για πρώτη φορά. Έχω μεν μέσα μου, από τα πρώτα στάδια, το συνολικό όραμα της παράστασης, αλλά μέχρι την υλοποίησή του υπάρχει μεγάλη και αγωνιώδης διαδρομή.

Υπάρχει προοπτική περιοδείας της παράστασης;

Ίσως μετά τις γιορτές να παρουσιαστεί στην Αθήνα.

Πού αρχίζει και πού τελειώνει το ταξίδι αυτό στην Ιθάκη της Τέχνης σας;

Είναι ατέρμονο και γεμάτο νέες προκλήσεις και εκπλήξεις.

Ποιο το επόμενο καλλιτεχνικό σας βήμα ή κάποια υπό συζήτηση νέα πρόταση;

Μου έχει προταθεί να παίξω σε μια Γαλλική κωμωδία. Δέχτηκα. Δεν ξέρω αν τελικά θα υλοποιηθεί η πρόταση.

Μετά την πολυετή θεατρική σας διαδρομή, ποια αποτελούν τώρα τα κριτήρια σας για την επιλογή μιας συνεργασίας σας;

Πρέπει να διαπιστώσω την ειλικρινή αγάπη του προτεινόμενου συνεργάτη για το Θέατρο. Και φυσικά αν οι ικανότητές του πληρούν κάποια προσωπικά μου κριτήρια σχετικά με την κατάρτισή του.

Ποιο το προσωπικό σας όραμα για το ελληνικό θέατρο;

Κανένα. Οράματα πρέπει να έχει ένα Κράτος και όχι ένας ιδιώτης. Κι αυτό, δυστυχώς ουδέποτε επένδυσε συστηματικά και μακρόπνοα στον Πολιτισμό. Πόσο μάλλον, τα τελευταία χρόνια της κρίσης, που λειτουργεί μόνο σαν Λογιστής και Αριθμομηχανή. Ο Καναδός Ξαβιέ Ντολάν, στα 20 του χρόνια γύρισε την 1η του ταινία μεγάλου μήκους. Πέρσι, στα 25 του, με την 5η του ταινία μοιράστηκε το Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής με τον θρύλο Ζαν Λυκ Γκοντάρ, στο Φεστιβάλ Καννών. Κάνοντας τις συγκρίσεις, μπορείτε να καταλάβετε για τι πράγμα μιλάω. Το Θέατρο Αναζήτηση Θεσσαλονίκης φέτος κλείνει τα 29 του χρόνια λειτουργίας. Επιχορηγηθήκαμε μόνο 1 φορά , το 2001, με το γελοίο ποσό των 10.000 ευρώ.

Πώς αξιολογείτε-αποτιμάτε, ως ειδήμων στο χώρο του θεάτρου, το πολιτιστικό σημερινό “γίγνεσθαι” στη χώρα μας;

Υπάρχουν σχολές, εργαστήρια, νέα παιδιά που βγαίνουν στο χώρο, νέα σχήματα που δημιουργούνται. Έχουν μεράκι, ορμή, ταλέντο, πείσμα, ιδέες, κατά κανόνα ελλιπή κατάρτιση και μπόλικη υπεροψία. Αγωνίζονται να υλοποιήσουν τα όνειρά τους. Γι’ αυτούς, ίσως εμείς οι παλιοί, να φαντάζουμε σαν Δεινόσαυροι. Έχουμε χρέος να σταθούμε δίπλα τους, να τους αφουγκραστούμε, να τους βοηθήσουμε ή ακόμα και να τους προστατέψουμε. Δυστυχώς, όμως πολλοί απ’ αυτούς έχουν τα ώτα τους βουλωμένα. Προσωπικά, ποτέ δεν μου άρεζε ο ρόλος του ωριλά.

Υπάρχουν όρια στην τέχνη και το θέατρο. Αλήθεια;

Αναμφίβολα, όχι.

Σε ποιο βαθμό έχει πληγεί το σημερινό ελληνικό θέατρο από την υφιστάμενη κρίση;

Δεν διαθέτω στατιστικά στοιχεία.

Έχει πληγεί το θέατρο και η τέχνη εν ελλάδι από την υφιστάμενη οικονομική κρίση; Ποια η προσωπική σας τοποθέτηση;

Ναι, βεβαίως! Έχουμε μειώσει υπερβολικά τις τιμές των εισιτηρίων και οι παραγωγές γίνονται ολοένα και πιο φτηνές, όλο και περισσότερο ολογοπρόσωπες! Οι μονόλογοι – ελληνικοί και ξένοι – ανθίζουν, διότι έτσι μεγαλώνουν οι πιθανότητες να βγάλει ένας ηθοποιός κανένα φράγκο. Από τη στιγμή που η αγοραστική δύναμη του κοινού έχει πέσει κατακόρυφα, αυτό – φαντάζομαι – θα έχει επηρεάσει και τις άλλες τέχνες! Είναι αυτονόητον!

Γεννά – κατ’ επίφασιν – η κρίση καλλιτεχνικές δημιουργίες και «υψηλής αξίας» έργα;

Μάλλον πρόκειται για μύθο εσωτερικής κατανάλωσης εμών των καλλιτεχνών, για να παρηγορούμαστε που η κρίση κινδυνεύει να μας αποτελειώσει.

Πώς βλέπετε την εξέλιξη της τέχνης και το μέλλον της εν Ελλάδι;

Δεν διαθέτω μαντικές ικανότητες. Για την πόλη μας πάντως, το βλέπω χλωμό. Εννοώ, για τους εν τη πόλει καλλιτέχνες και δη του Θεάτρου, αφού με αυξανόμενη ταχύτητα τα τελευταία χρόνια, ό,τι προβάλλεται και λειτουργεί εμπορικά είναι φερμένο εξ Αθηνών. Πήξαμε δε, στους δήθεν σημαντικούς, μονολόγους. Όλοι μας έχουμε ευθύνη γι’ αυτόν τον μικροεπαρχιωτισμό που διακατέχει την δήθεν Συμπρωτεύουσα. Την ποιαν είπαμε;

Εν κατακλείδι, ποιο αποτελεί το προσωπικό σας μότο στη ζωή, κύριε Ψαλτόπουλε;

Αγωνίσου να υλοποιήσεις αυτό που πιστεύεις σωστό, χωρίς συμβιβασμούς, και με τους σωστούς ανθρώπους πλάι σου.