Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ.
16 Δεκεμβρίου 2022 – 9 Ιουλίου 2023
Ωράριο λειτουργίας εκθεσιακού χώρου
Τρίτη: 9:00 – 14:00
Τετάρτη: 9:00 – 14:00 & 17:00 – 21:00
Πέμπτη – Παρασκευή: 9:00 – 14:00
Σάββατο & Κυριακή: 10:00 – 18:00
Δευτέρα κλειστά.
Ημέρες αργίας: 1 Ιανουαρίου, 6 Ιανουαρίου, 25 Μαρτίου, 25 Δεκεμβρίου, 26 Δεκεμβρίου
Τηλ. Υποδοχής του Ιδρύματος: 2310247111
Ιδιαίτερη είναι η σημασία της οδυνηρής επετείου της μικρασιατικής καταστροφής για την πόλη της Θεσσαλονίκης, μια κατεξοχήν προσφυγούπολη. Μετά το 1922 και την υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών, η κατεστραμμένη από την πυρκαγιά του 1917 Θεσσαλονίκη υποδέχθηκε έναν τεράστιο αριθμό προσφύγων από τη Μ. Ασία (ανέρχονται σε 120.000). Οι πρόσφυγες ενσωματώθηκαν σταδιακά στην κοινωνική και οικονομική ζωή της πόλης και, ουσιαστικά, συνέβαλαν στην αναγέννησή της και στη συγκρότηση της σύγχρονης μεγαλούπολης.
Στην έκθεση του Τελλογλείου «Ξεριζωμοί, 1922-2022. Μαρτυρίες μέσα από την Τέχνη», η οποία τελεί υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, και θα εγκαινιαστεί την Παρασκευή 16 Δεκεμβρίου στις 19:00, το θέμα προσεγγίζεται σε δύο ενότητες μέσα από εικαστικά κυρίως τεκμήρια. Η πρώτη ενότητα σχετίζεται με την περίοδο της μικρασιατικής καταστροφής, η δεύτερη μεταφέρει το θέμα του Ξεριζωμού έξω από τα στενά τοπικά όρια της Μ. Ασίας και Ελλάδας σε πιο κοντινούς χρόνους, στο σήμερα.
Στην πρώτη ενότητα αξιοποιείται κυρίως υλικό από τις συλλογές του Ιδρύματος, ένα σύνολο σχεδίων του Σπύρου Παπαλουκά που απέκτησε σχετικά πρόσφατα το Τελλόγλειο, επίσης έργα άλλων καλλιτεχνών στις συλλογές του (Βαλσαμάκη, Μηνά Αβραμίδη, Χαλεπά-Κατσάτου κ.ά.), δάνεια από μουσεία και συλλογές (και έργα του Περικλή Βυζάντιου από τη μικρασιατική εκστρατεία), καθώς και φωτογραφικό υλικό του Αρχείου Στρατή Δούκα στο Α.Π.Θ.
Ο καμβάς στον οποίο αναπτύσσεται το πρώτο μέρος της έκθεσης δημιουργείται από το εξαιρετικό σύνολο ζωγραφικών έργων του Σπύρου Παπαλουκά, σχετικό με τη διαδρομή του από την καταστροφή στη Μ. Ασία, στο Άγιο Όρος έως το 1926, χρονιά που ιδρύεται η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης (Δ.Ε.Θ.), το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και αλλάζει η μορφή της πόλης.
Η Άννα-Μαρία Τσακάλη με τα «Μικρασιατικά», το πορτρέτο του πρόσφυγα παππού και την εγκατάσταση-μνημόσυνο αποδίδει εικαστικά φόρο τιμής στην προσφυγική καταγωγή της δύο γενιές αργότερα, ενώ οι ηχογραφημένες μαρτυρίες επιζώντων της καταστροφής της Σμύρνης από το Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού (Ι.Α.Π.Ε.) αποτυπώνουν τα γεγονότα εκείνων των ημερών με συγκλονιστική αμεσότητα.
Στο δεύτερο μέρος της έκθεσης ο Ξεριζωμός ξεπερνά τα χρονικά και γεωγραφικά όρια της Μ. Ασίας και μας μεταφέρει σε τραγικά όμοιες καταστάσεις του πιο πρόσφατου παρελθόντος και του σήμερα, είτε στον Ελλαδικό χώρο είτε σε άλλες περιοχές του πλανήτη, με την τραγωδία του απάνθρωπου παραλογισμού να συνεχίζεται σε ένα ζοφερό μέλλον. Ο Δημήτρης Μεσσίνης καταγράφει με τον φακό του τις δραματικές συνέπειες πολεμικών συγκρούσεων και βίαιων εκτοπισμών σε Κόσοβο, Αφγανιστάν, Σεράγεβο, Ειδομένη, Λέσβο και Κω. Ο Χρήστος Αλαβέρας εμπνέεται από το έργο του Μεσσίνη και μεταγράφει εικόνες βίας και ξεριζωμών στο «Βαδίζοντας Ανάμεσα», μια μνημειακών διαστάσεων εικαστική σύνθεση με κάρβουνο. Στα πρόσφατα προσφυγικά ρεύματα του 2015 και του 2016 στρέφει το ενδιαφέρον του ο Γιώργος Κατσάγγελος με τις «Μαρτυρίες» του, προσκαλώντας ανθρώπους που τελικά εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη να ανακαλέσουν τις μνήμες των πρωτόγνωρων καταστάσεων που βίωσαν εγκλωβισμένοι στην Ειδομένη. Τέλος, η μικρού μήκους ταινία του Γιώργου Ζώη, “Third Kind”, παρουσιάζει το δυστοπικό, μετα-αποκαλυπτικό μέλλον μιας ανθρωπότητας ολότελα εκτοπισμένης από το γήινο περιβάλλον μετά από έναν πρωτόγνωρα μαζικό, πλανητικό «ξεριζωμό».
Συνεργαζόμενοι φορείς
- Εθνικό Ιστορικό Μουσείο
- Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Βασίλη και Μαρίνας Θεοχαράκη
- Συλλογή Έργων Τέχνης Alpha Bank
- Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης
- Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου
- Αρχείο Νεοελληνικής Λογοτεχνίας
- Τμήμα Φιλολογίας, Α.Π.Θ.
- Ι.Α.Π.Ε. (Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού, Δήμου Καλαμαριάς)
- Τμήμα Θεάτρου, Σχολής Καλών Τεχνών Α.Π.Θ.
- Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος
- Κεντρική Βιβλιοθήκη Α.Π.Θ.
- Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Μυτιλήνης
- Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος K. Βενιζέλος»
- Συλλογή Μιχάλη και Δήμητρας Βαρκαράκη
- Μουσείο Μπενάκη
- Άννα-Μαρία Τσακάλη
- Γιώργος Κατσάγγελος
- Δημήτρης Μεσσίνης
- Χρήστος Αλαβέρας
- Γιώργος Ζώης
- Ιδιώτες συλλέκτες
Στο πλαίσιο της επετειακής έκθεσης θα πραγματοποιηθούν παράλληλες εκδηλώσεις (ξεναγήσεις, ομιλίες, θεατρικά, συναυλίες) και πλούσια μουσείο-εκπαιδευτικά προγράμματα για όλες τις σχολικές βαθμίδες, ηλικίες και ομάδες.
Θεματικές ξεναγήσεις
- Κυριακή 18 Δεκεμβρίου 2022: 11:00
- Κυριακή 15 Ιανουαρίου 2023: 11:00
- Κυριακή 29 Ιανουαρίου 2023: 11:00
- Κυριακή 5 Φεβρουαρίου 2023: 11:00
- Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 2023: 11:00
- Κυριακή 5 Μαρτίου 2023: 11:00
- Κυριακή 19 Μαρτίου 2023: 11:00
- Πέμπτη 18 Μαΐου 2023: 12:00
- Δωρεάν Είσοδος
- Διάρκεια: 45 λεπτά
- Απαραίτητη η τηλεφωνική κράτηση: 2310247111 (στις ώρες λειτουργίας του εκθεσιακού χώρου).
- Κυριακή 28 Μαΐου 2023: 11:00 & 12:30
- Κυριακή 9 Ιουλίου 2023: 11:00
Με μία τελευταία ξενάγηση κοινού, την Κυριακή 9 Ιουλίου 2023 στις 11:00, ολοκληρώνεται η έκθεση «Ξεριζωμοί, 1922-2022. Μαρτυρίες μέσα από την Τέχνη». Το θέμα της προσφυγιάς προσεγγίστηκε σε δύο ενότητες μέσα από εικαστικά κυρίως τεκμήρια, όπου η πρώτη ενότητα σχετίζεται με την περίοδο της μικρασιατικής καταστροφής, η δεύτερη μεταφέρει το θέμα του Ξεριζωμού έξω από τα στενά τοπικά όρια της Μ. Ασίας και Ελλάδας σε πιο κοντινούς χρόνους, στο σήμερα.
Η Γενική Διευθύντρια Αλεξάνδρα Γουλάκη – Βουτυρά, θα ξεναγήσει στην επετειακή έκθεση «Ξεριζωμοί, 1922-2022. Μαρτυρίες μέσα από την Τέχνη».
#familytime
Σάββατο 4 Φεβρουαρίου 2023: για παιδιά 4-7 ετών.
Σάββατο 18 Φεβρουαρίου 2023: για παιδιά 8-12 ετών.
Ώρες: 16:00 – 17:30
…Παρατήρησε προσεχτικά, άκου και έπειτα μοιράσου τις ιδέες και τις σκέψεις σου, ενώ εξερευνείς τις εκθέσεις του Τελλογλείου Ιδρύματος…
Το #familytime του Φεβρουαρίου περιμένουμε να έρθετε και να εξερευνήσουμε μαζί τις εκθέσεις «Ξεριζωμοί 1922-2022. Μαρτυρίες μέσα από την Τέχνη» και «Θησαυροί Φιλελληνικής Ζωγραφικής» μέσα από τη Συλλογή του Ιδρύματος Αντώνιος Ε. Κομνηνός.
Τιμές εισιτηρίων
Κάθε πρώτο Σάββατο του μήνα η είσοδος στο Τελλόγλειο είναι 1 €
Γενική Είσοδος: 5 €
Μειωμένο: 2,50 €
- Κάτοχοι κάρτας Εικαστικού Επιμελητηρίου
- Μέλη του Συλλόγου Φίλων Τελλογλείου με την επίδειξη της κάρτας μέλους
- Ξεναγοί*
- Ανεξάρτητοι εκπαιδευτικοί με την επίδειξη της κάρτας ελευθέρας εισόδου ή της κάρτας μέλους της ΟΛΜΕ
- Έλληνες πολίτες και πολίτες λοιπών Κρατών–Μελών της Ε.Ε. άνω των 65 ετών, με την επίδειξη αστυνομικής ταυτότητας ή διαβατηρίου
- Καθηγητές του Τμήματος Ιστορίας & Αρχαιολογίας*
- Καθηγητές του Τμήματος Εικαστικών & Εφαρμοσμένων Τεχνών*
- Υπάλληλοι του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού, του Τ.Α.Π.Α., του Τ.Δ.Π.Ε.Α.Ε. και του Ο.Π.Ε.Π.*
- Φοιτητές ή σπουδαστές των Α.Ε.Ι., Α.Τ.Ε.Ι. ή Ισότιμων Σχολών, των εκτός της Ε.Ε. χωρών, με την επίδειξη της φοιτητικής τους ταυτότητας ή της διεθνούς φοιτητικής ταυτότητας ISIC (International Student Identity Card)
- Παιδιά 6 έως 17 ετών
- Οι υπηρετούντες στα Σώματα Ασφαλείας (Ελληνική Αστυνομία, Πυροσβεστικό και Λιμενικό Σώμα)*
- Οι υπηρετούντες τη στρατιωτική τους θητεία*
Πλήρης Ατέλεια
- Φοιτητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
- Παιδιά έως 6 ετών
- Πολύτεκνοι, με την επίδειξη κάρτας πολυτέκνου
- Άνεργοι, με την επίδειξη κάρτας ανέργου
- Κάτοχοι κάρτας πολιτισμού
- Δημοσιογράφοι*
- Κάτοχοι κάρτας μέλους του διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOM) ή του διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS)
- Άτομα με ειδικές ανάγκες και οι συνοδοί τους
- Παιδιά από ορφανοτροφεία-κέντρα φιλοξενίας και οι συνοδοί τους
- Οι συνοδοί εκπαιδευτικοί στις επισκέψεις σχολείων και ιδρυμάτων της Πρωτοβάθμιας & Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, καθώς και των Α.Ε.Ι.-Α.Τ.Ε.Ι. της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης
*με την επίδειξη της υπηρεσιακής τους ταυτότητας
