Λεωνίδας, Ναπολέων, Μπότσαρης: Η γλώσσα των συμβόλων

56α Δημήτρια
Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ.
1 Οκτωβρίου 2021 – 16 Ιανουαρίου 2022

Ωράριο λειτουργίας εκθεσιακού χώρου

Τρίτη: 9:00 – 14:00
Τετάρτη: 9:00 – 14:00 & 17:00 – 21:00
Πέμπτη – Παρασκευή: 9:00 – 14:00
Σάββατο & Κυριακή: 10:00 – 18:00
Δευτέρα κλειστά.

Απαραίτητη η τηλεφωνική κράτηση στο 2310-247111 (στις ώρες λειτουργίας του εκθεσιακού χώρου).

Στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ., προγραμματίζεται για το φθινόπωρο του 2021 μια μεγάλη έκθεση για τον εορτασμό των διακοσίων χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση.

Η έκθεση με τίτλο «Λεωνίδας, Ναπολέων, Μπότσαρης: Η γλώσσα των συμβόλων»έχει τεθεί υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου και της Α.Ε. του Προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας Emmanuel Macron, εντάχθηκε στον εορτασμό του Φεστιβάλ των 56ων Δημητρίων και στηρίζεται από το ΥΠΠΟΑ, τη Βουλή των Ελλήνων, τον Δήμο Θεσσαλονίκης, την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και άλλους φορείς και ιδιώτες.

Τα εγκαίνια θα πραγματοποιηθούν την 1 Οκτωβρίου στις 18:30 από την A.E. την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου.

Στην έκθεση συνεργάζονται μουσεία από τη Γαλλία, Ιταλία, ΗΠΑ και Ελλάδα: το μουσείο του Λούβρου, το Musée de l’ Armée, η Fondation Dosne-Thiers στο Παρίσι, το Μουσείο Τέχνης στο Toledo, Ohio, το Museo Civico Sartorio της Τεργέστης, το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Αθηνών, η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη, το Μουσείο Μπενάκη, η Κεντρική Βιβλιοθήκη του Α.Π.Θ. (Συλλογή Ιωάννη Τρικόγλου), σημαντικοί συλλέκτες εντός και εκτός Ελλάδος, καθώς και η École Française d’ Athènes και το Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης.

Θέμα της έκθεσης είναι ο ρόλος των συμβόλων στην πολιτική και τέχνη, η επίδραση της αρχαιότητας στην εικόνα της Ελληνικής επανάστασης και στο Φιλελληνικό κίνημα: οι μορφές του Ναπολέοντα και του Μπότσαρη διασταυρώνονται με αυτές του Λεωνίδα και του Μ. Αλεξάνδρου.

Στην έκθεση αυτή οι πίνακες του Delacroix, του David, του Lipparini, το θέμα του θανάτου του Μπότσαρη, καθώς και δύο άγνωστα χειρόγραφα για μια εκστρατεία του Ναπολέοντα στην Ήπειρο, που δεν έγινε ποτέ, ή για τον Αλή Πασά και τη δράση του, είναι τα σημαντικότερα μεταξύ άλλων έργα και τεκμήρια που θα εκτεθούν στο Τελλόγλειο, σε λιγότερο γνωστά συμφραζόμενα, αναδεικνύοντας ιδιαίτερες (άγνωστες) πτυχές στην ελληνογαλλική ιστορία.

Ο φιλελληνισμός στην Ευρώπη και ιδιαίτερα στη Γαλλία ενισχύθηκε με σύμβολα που προσέφερε η αρχαιότητα μέσω της κλασικής παιδείας των Ευρωπαίων, ιδιαίτερα στις πρώτες δεκαετίες του 19ου αι. Η έκθεση στο Τελλόγλειο διερευνά μέσα από το κοινό στοιχείο που προσφέρουν οι αναφορές στην αρχαιότητα τις ιστορικές διαδρομές πρωταγωνιστών στην Επανάσταση αλλά και τη σχέση με την Ευρώπη καθώς και τη διαφοροποίηση των συμβολισμών, ανάλογα με την απήχηση του ελληνικού ζητήματος στην κοινή γνώμη και στις μεγάλες δυνάμεις της εποχής. Πρόκειται για μια κληρονομιά που αναμορφώνεται διαρκώς, μεταλλάσσεται και στο βάθος μας οδηγεί να κατανοήσουμε την παγκοσμιοποίηση, τη δύναμη και την αντοχή (διάρκεια) αυτών των συμβόλων: Λεωνίδας, Σπάρτη, Αλέξανδρος κ.ο.κ.

«Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι η αρχαία πραγματικότητα εξακολουθεί να είναι ένα πεδίο έρευνας. Αυτό που μας φανερώνει ξεκάθαρα αυτή η έκθεση είναι ένας μηχανισμός, δημιουργικός και διαβρωτικός ταυτόχρονα, ερμηνείας της Αρχαιότητας» αναφέρει στο κείμενο της η κα Véronique Chankowski, Διευθύντρια Γαλλικής Σχολής Αθηνών.

Οι νεοέλληνες έγιναν απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων και η τροπή αυτή στην ευρωπαϊκή σκέψη βοήθησε εξαιρετικά στον αγώνα.

Η μορφή του Λεωνίδα και η θυσία στις Θερμοπύλες ταυτίζεται με την υπέρτατη θυσία για την πατρίδα, για υψηλά ιδανικά. Η μορφή του από διάφορες διαδρομές θα διασταυρωθεί με αυτή του Ναπολέοντα. Ο Ναπολέων θα δανειστεί στοιχεία του Μ. Αλεξάνδρου, του Ηρακλή, του Ρωμαίου αυτοκράτορα, θα οραματιστεί, ιδίως από το νησί της Αγίας Ελένης, μια Ευρώπη ενωμένη υπό την ηγεσία του με πρότυπα, όπως θεωρεί, κλασικά ελληνικά. Το όραμά του για εξάπλωση στον κόσμο περιλαμβάνει, εκτός άλλων, την Ιταλία, την Αίγυπτο, τη Μεσόγειο. Έγγραφα και αρχειακό υλικό μας οδηγούν στον Αλή Πασά, αγγίζοντας τα επεκτατικά ενδιαφέροντα του Ναπολέοντα για την Ανατολή (πάντα υπό το ένδυμα υπεράσπισης αρχών και ιδεών) και τον ρόλο του στις αρχές της Ελληνικής Επανάστασης.

Η πτώση του Μεσολογγίου και ο ηρωικός θάνατος του Μάρκου Μπότσαρη φέρνουν και πάλι στο προσκήνιο τις Θερμοπύλες, τον Λεωνίδα-Μπότσαρη, τον Λεωνίδα-Ναπολέοντα, κ.ο.κ. Ο θάνατος του Μπότσαρη αποτυπώνεται από σπουδαίους ζωγράφους της εποχής, τους Delacroix, Lipparini, Langlois, De Neuville κ.ά. σε έργα τα οποία συχνά στη χαρακτική αναπαραγωγή τους συνοδεύονται από σύντομα κείμενα που αναφέρουν τον ήρωα ως Νέο Λεωνίδα.

Τέλος, στην έκθεση τα περίφημα όπλα του Μπότσαρη, τα οποία όπως φάνηκε δωρήθηκαν από τον Καποδίστρια στον στρατηγό Maison μετά τη ναυμαχία στο Ναυαρίνο κατά την αποστολή στον Μοριά, φωτίζουν το τέλος της εξέγερσης που οδήγησε στην ίδρυση του Ελληνικού κράτους.

Με αφορμή τα σύμβολα ξεδιπλώνονται πολλές παράλληλες ιστορίες που θα αναδειχθούν σε ειδικές ξεναγήσεις, διαλέξεις, εκπαιδευτικά και παιχνίδια, ζωντανεύοντας με πιο οικείο τρόπο τη γνωστή ή άγνωστη ιστορία μας.

Γενική ευθύνη: Αλεξάνδρα Γουλάκη-Βουτυρά, Γενική Διευθύντρια Τελλογλείου Ιδρύματος Τεχνών Α.Π.Θ., Ομότιμη Καθηγήτρια Σχολής Καλών Τεχνών Α.Π.Θ.

Σχεδιασμός έκθεσης: Παύλος Θανόπουλος, Σκηνογράφος.

Στο πωλητήριο εντός του Ιδρύματος (2310247111) αλλά και στο Μικρό Τελλόγλειο (2310224785, Καρ. Ντηλ 32) διατίθενται η ελληνογαλλική πολυτελής και η αγγλική έκδοση της έκθεσης.

Ξεναγήσεις κοινού στις εκθέσεις

Με την έναρξη των εκθέσεων ξεκινάμε και τις ανοιχτές ξεναγήσεις κοινού από το Σάββατο 2 Οκτωβρίου στις 11:00 και στις 11:30, από τη Γενική Διευθύντρια του Ιδρύματος, Ομότιμη Καθηγήτρια Σχολής Καλών Τεχνών Α.Π.Θ. Αλεξάνδρα Γουλάκη-Βουτυρά, από τη Δρ Χριστίνα Τσαγκάλια και από τους Συλλέκτες Stéphan Adler και Νικήτα Σταυρινάκη.

Λόγω αυξημένης ζήτησης την Κυριακή 3 Οκτωβρίου, στις 11.30, θα πραγματοποιηθεί ξενάγηση κοινού στις εκθέσεις «Λεωνίδας, Ναπολέων, Μπότσαρης: Η γλώσσα των συμβόλων» και «Το ΄21 των Συλλεκτών».

Κάθε πρώτο Σάββατο του μήνα η είσοδος στο Τελλόγλειο είναι 1 €, με το ίδιο εισιτήριο παρακολουθείτε και την ξενάγηση.

Λόγω περιορισμένου αριθμού θέσεων είναι απαραίτητη η τηλεφωνική κράτηση στο 2310247111 (στις ώρες λειτουργίας του εκθεσιακού χώρου).

Οι επισκέπτες του Μουσείου, θα πρέπει να επιδεικνύουν στην υποδοχή του Ιδρύματος:

• πιστοποιητικό εμβολιασμού ή πιστοποιητικό νόσησης που εκδίδεται τριάντα (30) ημέρες μετά από τον πρώτο θετικό έλεγχο και η ισχύς του διαρκεί έως εκατόν ογδόντα (180) ημέρες μετά από αυτόν.
• αστυνομική ταυτότητα ή δίπλωμα οδήγησης ή διαβατήριο ή άλλο αποδεικτικό ταυτότητας προκειμένου να διενεργείται έλεγχος ταυτοπροσωπίας προς τα ανωτέρω.

Παρακαλούμε για την άφιξή σας στον χώρο του Μουσείου λίγη ώρα νωρίτερα της ξενάγησης ώστε να διευκολύνεται ο έλεγχος και να μην υπάρχουν καθυστερήσεις.

Τιμές εισιτηρίων

Κάθε πρώτο Σάββατο του μήνα η είσοδος στο Τελλόγλειο είναι 1 €

Γενική Είσοδος: 5 €

Μειωμένο: 2,50 €

• Κάτοχοι κάρτας Εικαστικού Επιμελητηρίου
• Μέλη του Συλλόγου Φίλων Τελλογλείου με την επίδειξη της κάρτας μέλους
• Ξεναγοί*
• Ανεξάρτητοι εκπαιδευτικοί με την επίδειξη της κάρτας ελευθέρας εισόδου ή της κάρτας μέλους της ΟΛΜΕ
• Έλληνες πολίτες και πολίτες λοιπών Κρατών–Μελών της Ε.Ε. άνω των 65 ετών, με την επίδειξη αστυνομικής ταυτότητας ή διαβατηρίου
• Καθηγητές του Τμήματος Ιστορίας & Αρχαιολογίας*
• Καθηγητές του Τμήματος Εικαστικών & Εφαρμοσμένων Τεχνών*
• Υπάλληλοι του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού, του Τ.Α.Π.Α., του Τ.Δ.Π.Ε.Α.Ε. και του Ο.Π.Ε.Π.*
• Φοιτητές ή σπουδαστές των Α.Ε.Ι., Α.Τ.Ε.Ι. ή Ισότιμων Σχολών, των εκτός της Ε.Ε. χωρών, με την επίδειξη της φοιτητικής τους ταυτότητας ή της διεθνούς φοιτητικής ταυτότητας ISIC (International Student Identity Card)
• Παιδιά 6 έως 17 ετών
• Οι υπηρετούντες στα Σώματα Ασφαλείας (Ελληνική Αστυνομία, Πυροσβεστικό και Λιμενικό Σώμα)*
• Οι υπηρετούντες τη στρατιωτική τους θητεία*

Πλήρης Ατέλεια

• Φοιτητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
• Παιδιά έως 6 ετών
• Πολύτεκνοι, με την επίδειξη κάρτας πολυτέκνου
• Άνεργοι, με την επίδειξη κάρτας ανέργου
• Κάτοχοι κάρτας πολιτισμού
• Δημοσιογράφοι*
• Κάτοχοι κάρτας μέλους του διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOM) ή του διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS)
• Άτομα με ειδικές ανάγκες και οι συνοδοί τους
• Παιδιά από ορφανοτροφεία-κέντρα φιλοξενίας και οι συνοδοί τους
• Οι συνοδοί εκπαιδευτικοί στις επισκέψεις σχολείων και ιδρυμάτων της Πρωτοβάθμιας & Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, καθώς και των Α.Ε.Ι.-Α.Τ.Ε.Ι. της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης

*με την επίδειξη της υπηρεσιακής τους ταυτότητας